درياچه اروميه در بدترين وضعيت 100 سال گذشته
- توضیحات
- منتشر شده در جمعه, 05 ارديبهشت 1393 23:02
آذوح: 19 سال از زمان آغاز کاهش ارتفاع آب درياچه اروميه مي‌گذرد و ديگر نياز به توضيح ندارد که چه شده است و چقدر حال اين درياچه بد است
به گزارش نصرنیوز، درياچه اروميه در روندي از خشکي قرار گرفته که به اعتقاد کارشناسان با ادامه آن منطقه تبديل به بياباني به وسعت ۵۷۰ هزار هکتار با ۸ ميليارد تن نمک مي‌شود که با وزش نخستين بادها به جاي شن يا رس، اين نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخريب محيط زيست مي‌شود، تخريبي که بدون شک از مرزهاي کشور خواهد گذشت و در خوش بينانه‌ترين شرايط کشورهاي همسايه را نيز در شرايط بحران زيست محيطي گرفتار خواهد کرد.
حالا ديگر درياچه اروميه يکي از مهمترين معضلات کشور است به گونه اي که رئيس دولت تدبير و اميد در اولين جلسه‌اش با اعضاي هيات دولت از تشکيل کارگروه براي نجات اين درياچه سخن گفت و معصومه ابتکار رئيس سازمان محيط زيست، در اولين سفر کاري‌اش در سازمان محيط زيست، به اين درياچه رفت تا در مورد وضعيت آن و راهکارهاي ارائه شد تحقيق کند.اين درياچه در خطر خشک‌شدن کامل قراردارد و طي ۱6سال گذشته 8متر کاهش سطح داشته‌است. حالا اين درياچه بزرگ در معرض مرگ قرار دارد. خشکي به جانش ريخته است و اگر باز هم در نجاتش تاخير کنيم خواهد مرد، از بس که جان ندارد. در گزارشي که در پي مي آيد شرايط و تصميماتي که در سال گذشته براين اکوسيستم ارزشمند و منحصر به فرد رفته است توضيح داده مي شود:
ارديبهشت ماه سال جاري در حاليکه مدير کل محيط زيست آذر بايجان غربي از کاهش 18 سانتيمتري ارتفاع آب درياچه اروميه نسبت به سال گذشته خبر داد، و از تعلل مسئولان براي احيائ اين درياچه انتقاد کرد يک شرکت اروپايي که سابقه احياي درياچه بحر الميت را در کارنامه خود دارد براي احياي درياچه اروميه اعلام آمادگي کرد و مدعي شد مي توان اين درياچه را ظرف سه سال احيا کرد.
خرداد ماه امسال نماينده مردم اروميه در مجلس با بيان اينکه ارتفاع درياچه اروميه نسبت به سال گذشته 32 سانتي متر کمتر شده در اخطار قانون اساسي مستند به اصل ۱۵۰ قانون اساسي، حفاظت از محيط زيست را از جمله وظايف حاکميت عنوان کرد و گفت: در مجلس هشتم نمايندگان طرح‌هاي يک و دو فوريتي براي احياي درياچه اروميه ارائه کردند، دو جلسه اختصاصي براي اين موضوع تشکيل شد و امسال هم در بودجه ۸۶ ميليارد تومان به اين موضوع اختصاص يافته اما از آنجايي که درياچه نفس هاي آخر خود را مي کشد بايد جلساتي در مجلس براي احيا اين درياچه تشکيل شود.
نادر قاضي پور با انتقاد از اينکه بودجه احياي درياچه اروميه با سياسي کاري توسط معاون رييس جمهور به استان آذربايجان شرقي تخصيص داده مي‌شود و براي آبياري زمينهاي عده‌اي خاص از آن استفاده مي‌شود گفت: تذکر من خطاب به رييس جمهور و وزير نيرو است که متاسفانه زحمات رياست مجلس در احياي درياچه اروميه را به باد داده‌اند و من مجبورم به دليل عدم تخصيص بودجه به اين بخش توسط دولت به کميسيون اصل ۹۰ شکايت کنم و دولت بايد پاسخگو باشد که پول احياي درياچه اروميه به کجا رفته و صرف چه اموري شده است.
در تير ماه سال جاري همزمان با شروع فصل گرما و کاهش سطح تراز آب درياچه اروميه و احتمال خروج حيات وحش از جزاير پارک ملي درياچه گشت هاي هوايي برفراز منطقه انجام و مشخص شد حداقل ۷۰ درصد از مساحت درياچه کاسته شده، کليه جزاير از طريق خشکي به هم ارتباط يافته اند و ارزش اکولوژيکي جزاير ۹ گانه که قبلا محل تخم گذاري انواع پرندگان از جمله فلامينگو و پليکان بوده کاهش يافته است.
در اين ميان عضو کميسيون اجتماعي مجلس، با تاکيد بر اينکه درياچه اروميه در معرض خشکي قرار دارد، گفت: اگر بي‌توجهي نسبت به وضعيت درياچه اروميه ادامه يابد بسياري از دست‌هاي پنهاني که مانع رسيدن آب به اين درياچه مي‌شود را رسوا خواهم کرد.
مهدي عيسي‌زاده با انتقاد از بي‌توجهي مسئولان نسبت به خشک شدن درياچه اروميه، افزود: تلاش‌ها براي رسيدگي به وضعيت نامطلوب درياچه اروميه بي اثر است، و متاسفانه وزير نيرو بي رحمانه ترين حملات را عليه اين درياچه شروع کرده و بايد گفت که چند صباحي بيشتر به عمر درياچه اروميه باقي نمانده و اگر اين امر پيش‌رود درياچه اروميه به کوير تبديل مي شود.
در تابستان سال جاري در حاليکه برخي مسئولان تنها راه نجات درياچه اروميه را انتقال آب از رودخانه ارس و درياي خزر عنوان مي کردند: عده اي ديگر اصلاح روش هاي آبياري در زمين هاي کشاورزي حوضه اروميه، محدود کردن اراضي کشاورزي و تغيير الگوي کشت محصولات در جهت کشت محصولات کم نياز تر به آب را راهکار احيا درياچه مي دانستند.
اما به اعتقاد دکتر اسماعيل کهرم که در آن زمان هنوز مسئوليت مشاور رييس سازمان محيط زيست را نداشت:رها سازي ۳۰ درصد از آب پشت سدهاي درياچه اروميه سريعترين را ه حل نجات اين درياچه است.
وي افزود: در آينده از نظر شناخت منابع طبيعي به جايي خواهيم رسيد که سدهاي ۳۶ گانه اطراف درياچه اروميه را تخريب خواهيم کرد چرا که ارزش اين درياچه از هزاران سد نيز بالاتر است اما متاسفانه هنوز قهرمان سدسازي هستيم و مدام سدهاي کشور را اضافه مي‌کنيم.کهرم با بيان اينکه شوري آب درياچه اروميه از سال ها پيش به حد اشباع رسيده گفت: اکنون ميزان نمک اين درياچه ۳۲۰ گرم در ليتر است و اينکه گفته مي‌شود درياچه به تازگي از نمک اشباع شده، غلط است.
جنجال بر سر انتقال آب رود ارس به درياچه اروميه
با اين حال عمليات اجرايي پروژه انتقال آب ارس به درياچه اروميه در پنجم مرداد امسال با حضور معاون اول رئيس‌جمهور کلنگ زني و آغاز شد.اين درحاليست که برخي از نمايندگان مجلس و بسياري از کارشناسان محيط زيست با اجراي اين طرح مخالفند.
محمدرضا رحيمي معاون اول رئيس جمهور در مراسم آغاز عمليات اجرايي اين طرح با بيان اينکه بايد همه تلاش خود را به کار گيريم تا آب ارس را در کمترين زمان ممکن به درياچه اروميه برسانيم، گفت: آب ارس پس از آبياري دشت‌هاي ارس به درياچه اروميه مي‌رسد و آن را سيراب خواهد کرد.
اما نادر قاضي‌پور نماينده مردم اروميه با بيان اينکه افتتاح طرح انتقال آب رودخانه ارس به درياچه اروميه عوام‌فريبي است، گفت: به اسم احياي درياچه اروميه زمينهاي کشاورزي برخي اشخاص احيا خواهد شد. به گفته وي، انتقال آب ارس به درياچه اروميه يک قطره آب به اين درياچه وارد نخواهد شد و آب مورد نياز به زمينهاي کشاورزي تعلق خواهد گرفت.
مديرکل محيط زيست آذربايجان غربي نيز با بيان اينکه نبايد درياچه اروميه را فداي توسعه کرد گفت: اکنون تنها يک سوم از مساحت اين درياچه باقي مانده است و در صورت خشکي تمام درياچه، نمکي که از سطح آن بلند مي‌شود ديگر آذربايجان، کردستان، مشهد، تهران و … را نمي‌شناسد و کل کشور را درگير خواهد کرد.
به گفته حسن عباس نزاد،افرادي که به بهانه درياچه اروميه آب را براي کشاورزي، صنعت و يا حتي گردشگري انتقال مي‌دهند از نتيجه کار خود آگاه نيستند چرا که خشک شدن درياچه اروميه ديگر زمين کشاورزي در منطقه باقي نخواهد گذاشت.
مديرکل محيط زيست آذربايجان غربي با بيان اينکه تاکنون ۲۴ پروژه براي احياي درياچه اروميه مصوب شده و در حال اجراست، اظهار کرد: سريعترين راه براي نجات درياچه اروميه، بارور کردن ابرها و پس از آن صرفه‌جويي در مصرف آب است.
در مرداد ماه سال 92 همزمان با تغيير دولت نهم روح الله بيگي نماينده مردم مياندوآب خطاب به رييس‌جمهور گفت: آقاي احمدي‌نژاد برويد به سلامت، صداي زار جان دادن اروميه را نشنيديد. شوره زار اروميه دولت بعدي را صدا مي‌زند.
در مرداد ماه سال جاري در نخستين جلسه هيات دولت يازدهم به رياست حسن روحاني رييس‌جمهور برگزار تشکيل کارگروه نجات درياچه اروميه با مسئوليت وزير نيرو و عضويت وزراي جهاد کشاورزي، کشور، رييس سازمان حفاظت محيط زيست و نماينده معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي مصوب شد.
اين کارگروه ماموريت يافت با استفاده از سوابق مطالعات و اقدامات قبلي به عمل آمده در اين زمينه و بررسي‌هاي تخصصي و ميداني بيشتر، ظرف دو ماه راهکارهاي نجات درياچه اروميه را تدوين و جهت تصميم‌گيري نهايي به دولت ارايه کند.
در شهريور ماه سال جاري با توجه به ابلاغيه بيست و هشتم مرداد ماه هيأت وزيران، “کارگروه نجات درياچه اروميه” با مسئوليت وزير نيرو و عضويت معاون برنامه ريزي و نظارت راهبردي رييس جمهور، رييس سازمان حفاظت محيط زيست، وزير کشور و وزير جهاد کشاورزي تشکيل و اولين جلسه کارگروه مذکور در وزارت نيرو برگزار شد. بر اين اساس مقرر شد از طريق فراخواني عمومي نظرات تمام صاحبنظران و انديشمندان جهت ارتقاي تصميمات و اقدامات اخذ شود. و ازتمام متخصصان براي بازنگري و اصلاح طرح هاي مصوب قبلي در زمينه احياي درياچه اروميه درخواست مشارکت شد.
معصومه ابتکار در دومين روز کاري خود به عنوان رييس سازمان محيط زيست در دولت يازدهم با هدف بازديد از وضعيت درياچه اروميه و بررسي راهکار هاي احياي اين زيست بوم ارزشمند به همراه وزير نيرو به اروميه سفر کرد و در جلسه بررسي آخرين وضعيت اين درياچه که با حضوراستاندار آذربايجان غربي، معاونين وزراي کشور و کشاورزي، نمايندگان مردم شهرستان هاي آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي در مجلس شوراي اسلامي برگزار شد، اظهار داشت: درياچه اروميه از سال ۷۶ با مشکل کم آبي مواجه شده و در حال حاضر بيش از ۷۰ درصد از آب آن تبخير شده که طبق نظر کارشناسان براي احياي آن به ۱۴ ميليارد متر مکعب آب نياز است.از سال ۷۹ در سازمان محيط زيست در مورد خشک شدن درياچه اروميه هشدار داده بوديم اما فکر مي‌کرديم کندتر اتفاق بيافتد ولي متاسفانه زودتر از آن چيزي که فکر مي‌کرديم با بحران مواجه شديم.
وي در رابطه با اقدامات صورت گرفته اظهار کرد: اکنون بحث و برنامه‌ريزي انجام گرفته، اراده سياسي بين دستگاه‌ها به وجود آمده و با مشارکت وسيع مردم و عزم جدي جوامع محلي، اين مشکل حل خواهد شد. اگر با همکاري مردم همراه نشود يا به نتيجه نخواهيم رسيد، يا با دشواري‌هاي بسيار زيادي مواجه خواهيم شد.
ابتکار خاطرنشان کرد: در شرايط کنوني بايد بيش از هر چيزي به اجرايي کردن اين طرح‌ها بيانديشيم و اين مساله بايد به طور مستمر پايش شود تا ديگر شاهد تکرار آن نباشيم.
در مهر ماه سال جاري وزير نيرو در مراسم هم انديشي راهکارهاي نجات درياچه اروميه گفت: وضعيت درياچه اروميه امروز به مانند فردي است که در اثر سانحه اي دچار مصدوميت شديد شده و روي تخت در حال احتضار است و ما بحث مي کنيم که مقصر خودرو بوده يا جاده، الان بايد اين محتضر را از مرگ نجات دهيم و دنبال مقصر نباشيم.
حميد چيت چيان افزود: به دنبال پيدا کردن متهم و يا مقصر نيسيتيم چرا که نتيجه اي نخواهد داشت. عملکرد همه ما و نيز مردمي که ساکن منطقه هستند منجر به وضعيت فعلي درياچه اروميه شده است و بنابراين همه ما مقصر هستيم.
طي بادهاي فصلي که از اواسط مهر ماه در آذربايجان شرقي شروع به وزيدن کرد تصاويري مبني بر آغاز بادهاي نمکي درياچه اروميه منتشر شد که مدير ملي طرح حفاظت از تالاب ها با تأييد مشاهده ذرات نمک در هواي شهرهاي اطراف اروميه گفت: مديريت آبهاي سطحي به سمت درياچه و زمينهاي اطراف سريعترين راهکار جلوگيري از بروز بادهاي نمکي است.
محسن سليماني روزبهاني افزود: اين بادهاي نمکي زنگ خطري است که مسئولان بايد هر چه سريعتر آن را شنيده و اقدامات لازم را پيش از آنکه انواع بيماري و ضرر و زيان هاي اقتصادي متوجه مردم اين مناطق شود آغاز کنند.
مدير ملي طرح حفاظت از تالاب ها به جز راهکارهاي بلند مدت و ميان مدتي که در کارگروه احيا درياچه اروميه تصويب شد در حال حاضر سريعترين راه حل ممکن و گام اوليه مديريت آبهاي سطحي و هدايت آنها به سمت درياچه و زمين هاي اطراف است که لازمه آن در ابتدا لايروبي زهکش هاي منتهي به درياچه اروميه است.
در آبان ماه سال جاري معاون محيط زيست دريايي سازمان حفاظت محيط زيست از خطر مرگ پرندگان مهاجر درياچه اروميه خبر داد و گفت: بالاخره تاخير کارشناسان سازمان محيط زيست در حل مشکلات آبي اين منطقه و تعلل مسئولان پيشين وزارت نيرو در توقف فعاليت سدهاي حاشيه اي، منجر به فاجعه زيست محيطي درياچه اروميه شد.
عبدالرضا کرباسي با بيان اينکه فصل مهاجرت پرندگان مناطق غربي و شمال غربي فرا رسيده و پروازها بر فراز درياچه آغاز شده است، افزود: دسته‌هاي پرندگان در حالي کوچ را آغاز مي‌کنند که استراحتگاه درياچه اروميه آغشته به نمک دريايي است و اين حجم زياد نمک، سبب مرگ اين موجودات زنده مي شود.
درياچه اروميه در بدترين وضعيت نسبت به ۱۰۰ سال گذشته / تنها ۶ درصد از حجم آب درياچه اروميه باقي مانده است
در آذر ماه سال جاري مديرکل محيط زيست آذربايجان غربي از قرار گرفتن درياچه اروميه در بدترين وضعيت خود در صد سال گذشته خبر داد و گفت: در آينده اي نزديک شاهد بروز انواع سرطان در منطقه ي شمال غرب کشور خواهيم بود چرا که در حال حاضر قسمت جنوبي درياچه به طور کامل خشک شده و از ناحيه شرق نيز به شدت در حال کويري شدن است چرا که از سال ۷۵ به بعد درياچه اروميه نزديک به ۳۰ ميليارد مترمکعب آب از دست داده و تنها ۲ ميليارد متر مکعب، آب در درياچه باقي مانده که اين مقدار، نزديک به شش درصد از کل آب درياچه ي اروميه است.
