تصویرى آمارى از ازدواج در ایران
- توضیحات
- منتشر شده در چهارشنبه, 09 بهمن 1392 03:10
آذوح: نتایج سرشماری سال ۹۰ بیانگر آن است که آستانه تجرد قطعی مردان کشور در سال ۱۳۹۰ در گروه سنی ۴۴-۴۰ و در زنان ۴۹-۴۵ قرار دارد. در اغلب استان‌های کشور آستانه سن تجرد قطعی مردان در سن ۳۹-۳۵ و ۴۴-۴۰ و برای زنان در سن ۴۴-۴۰ و ۴۹-۴۵ سال است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، سهم زنان ۱۵-۱۹ سال ازدواج کرده (پیشرسی ازدواج) در سال ۱۳۹۰، ۲۱٫۴ درصد بوده است. استان خراسان رضوی با ۳۲٫۳ درصد بیشترین و استان ایلام با ۱۲ درصد کمترین سهم را از پیشرسی ازدواج زنان داشته است.
برهمین اساس، میانگین سن در اولین ازدواج کشور مردان پس از روندی کاهش تا سال ۱۳۶۵ در دهه اخیر افزایش داشته و از ۲۳٫۸ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۲۶٫۵ درصد در سال ۱۳۹۰ افزایش یافته است. در مقابل، میانگین سن ازدواج زنان همواره روندی افزایشی داشته و از ۱۹ سال به رقم ۲۳٫۵ درصد رسیده است.
به نوشته ایسنا، میانگین سن ازدواج بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۰ در سطح استان‌های کشور از الگوی متفاوتی تبعیت می‌کند. به عبارتی، استان ایلام بیشترین سن در اولین ازدواج برای مردان (۲۸٫۷ درصد) و زنان (۲۶٫۴ درصد) برخوردار است. کمترین میانگین سن ازدواج برای مردان به استان خراسان جنوبی (۲۴٫۶ درصد) و برای زنان به استان یزد (۲۱٫۹ درصد) اختصاص دارد.
از سوی دیگر نسبت جنسی از ۱۰۴ درسال ۸۵ به ۱۰۲ در سال ۹۰ و بعد خانوار در سال ۸۵ از ۴٫۳ فرزند به ۳٫۵ فرزند در سال ۹۰ کاهش یافته است. حجم جمعیت فعال از نظر اقتصادی در بخش فعال از سال ۸۵ تا سال ۹۰ از ۳۵٫۸ به ۳۲٫۳ مورد کاهش یافته است؛ اما فرصت‌های شغلی برای مردان به مراتب بیشتر از زنان بوده است و نرخ مشارکت اقتصادی کشور از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۹۰ روندی رو به کاستی داشته و از ۴۰ درصد در سال ۸۵ به ۳۷ درصد در سال ۹۰ رسیده و نرخ بیکاری کشور از حدود ۱۱٫۳ در سال ۸۵ به ۱۲٫۳ درصد در سال ۹۰ افزایش یافته است.
نسبت سنی
بنابه گزارش این خبرگزاری، بر اساس نتایج سرشماری سال۹۰، هر قدربه سالهای اخیر نزدیک می‌شویم از سهم جمعیت جوان کاسته شده و بر تعداد و نسبت سالخوردگان افزوده شده است. میانه سنی جمعیت در سال ۲۰۰۰ برای ایران ۲۱٫۳ سال بود که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۵۰ به ۳۴ سال افزایش یابد. علاوه بر آن تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین شاخص‌های سالخوردگی زنان و مردان مشاهده می‌شود که مهم‌ترین علت آن زنانه شدن جمعیت سالخورده است.
نسبت وابستگی سالمندان در سرشماری سال ۱۳۹۰ با اندکی افزایش در هر دو جنس همراه بوده که در مقابل نسبت وابستگی کم‌سالان در هر دو جنس کاهش اساسی داشته است. نسبت وابستگی کم‌سالان در مردان (۳۳٫۵ درصد) بالاتر از زنان (۳۲٫۳) است، در حالی که نسبت وابستگی سالخوردگان زن (۸٫۱) اندکی بالاتر از مردان (۸٫۰) است که این مساله پیامد گذار در ساختار سنی ایران از جوانی به سالخوردگی را نشان می‌دهد.
مهاجرت
به نوشته ایسنا، مهاجرت پدیده‌های جنس گزین است و در آن مردان حضور بیشتری دارند. بررسی علل مهاجرت نشان می‌دهد که زنان و مردان انگیزه‌های مهاجرتی متفاوتی دارند. زنان همانند مردان در فرآیند مهاجرت فعال نیستند و بیشتر نقش تبعی دارند، با این حال حدود یک سوم زنان به دلایلی غیر از تبعیت از خانوار مهاجرت کرده‌اند.
علاوه بر این‌ها، نتایج سرشماری ۱۳۹۰ نشان داد که مردان و به ویژه زنان در فرآیند مهاجرت می‌توانند نقش‌های متفاوتی داشته باشند که داشتن هر کدام از آنها به یکسری تعیین کننده‌های اجتماعی و جمعیتی بستگی دارد.
به گزارش ایسنا، آمارهای ارایه شده برگرفته از چکیده مقالات همایش تحلیل یافته‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰ است.
هشدارهایی که مغفول ماند
این در حالیست که همین خبرگزاری در گزارشی که در نیمه سالجاری منتشر کرده بود در مورد افزایش پدیده تجرد میان زنان و مردان کشور هشدار داده بود.
ایسنا در این گزارش خود نیز از افزایش سن ازدواج و هشدارهایی که مغفول مانده خبرداده و نوشته بود:”بر اساس آمارهای رسمی ثبت احوال شاهد افزایش سن ازدواج در چندسال اخیر در کشور بوده‌ایم به شکلی که در سال ۹۰ نسبت به سال ۸۴، گروه سنی که بیشترین ازدواج در آن واقع شده، جهش پنج سالهای دارد. در این میان سرعت افزایش سن ازدواج در زنان بیش از مردان است و این مساله می‌تواند آثار و تبعات سویی همچون تغییر الگوی باروری به دنبال داشته باشد. پیشی گرفتن شمار مردان در سن ازدواج نسبت به زنان، هشدار نگران‌کننده دیگری است که در صورت ادامه روند فعلی الگوی ازدواج در کشور، تا سال ۹۷ رخ خواهد داد.”
به نوشته ایسنا، صرف‌نظر از آثار سوء اجتماعی که پدیده افزایش سن ازدواج به دنبال دارد، تبعات جمعیتی این پدیده هم می‌تواند نگران‌کننده باشد. کمترین تاثیر افزایش سن ازدواج، بر هم خوردن تعادل هرم جمعیتی کشور و در نتیجه، بروز شکل جدیدی از چالش‌های مربوط به سن ازدواج در کشور است.
سازمان ثبت احوال از سال ۸۳ آمارهای منسجم جمعیتی از وقایع حیاتی از جمله ازدواج و طلاق را گردآوری کرده است و بر این اساس امکان تحلیل آماری این وقایع فراهم شده است.
جهش ۵ ساله سن ازدواج زنان طی ٧ سال
علی‌اکبر محزون ـ مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال ـ با اشاره به وقوع ۷۸۷ هزار و ۸۱۸ ازدواج در سال ۸۴، اظهار کرد: “در این سال ۴۹٫۵ درصد مردان در سن ۲۰ تا ۲۴ سالگی و ۴۳ درصد زنان در سن ۱۵ تا ۱۹ سالگی ازدواج کرده‌اند. در سال ۹۰ آمار مردانی که در سن ۲۰ تا ۲۴ سالگی ازدواج کرده‌اند با ۳۸٫۹ درصد همچنان در صدر است، اما در عین حال این آمار ۱۱ درصد نسبت به هفت سال قبل از آن کاهش یافته و بخشی از آن به گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ ساله انتقال یافته است.”
به گفته محزون این در حالیست که سرعت افزایش سن ازدواج در زنان بیشتر بوده و در ازدواج‌های سال ۹۰، آمار زنانی که در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ ساله ازدواج کردند، با ۳۴٫۶ درصد در صدر قرار گرفته است. به این ترتیب گروه سنی که بیشترین ازدواج در آن واقع می‌شد، پنج سال افزایش یافته و از ۱۵ تا ۱۹ سالگی در سال ۸۴، به ۲۰ تا ۲۴ سالگی در سال ۹۰ رسیده است.
ایسنا در ادامه می افزاید:”البته محزون به این نکته هم اشاره کرد که آمار ثبت احوال، حاصل برآیند کل آمارهای مربوط به ازدواج در کشور است. در نتیجه قطعا سن ازدواج در شهر بزرگی همچون تهران با شهرهای کوچک و سنتی متفاوت است. اما به هر حال، برآیند آمار در کل کشور نسبت به افزایش سن ازدواج هشدار می‌دهد.”
براین اساس، مدیرکل آمار و اطلاعات جمعیتی و مهاجرت سازمان ثبت احوال تصریح کرد:” ۸۵٫۸ درصد مردانی که در سال ۹۰ ازدواج کردند، ۲۰ تا ۳۴ ساله بودند و ۸۴٫۸ درصد زنانی که در این سال ازدواج کردند نیز ۱۵ تا ۲۹ سال سن داشته‌اند.”
محزون در ادامه به آثار و تبعات جمعیتی افزایش سن ازدواج اشاره کرد و گفت: “هرم سنی جمعیت کشور هم‌اکنون شکل متقارنی دارد و این بدان معناست که هم‌اکنون در هر گروه سنی، جمعیت زن و مرد تقریبا برابر است.”
۱۰۰دختر به ازای ۱۰۵ پسر
وی ادامه داد: “برابر آمار متوسط جهانی، به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۰۴ پسر متولد می‌شود و این آمار در ایران هم به متوسط جهانی نزدیک است و به ازای هر ۱۰۰ دختر، ۱۰۵ پسر متولد می‌شود. البته تعداد دختران و پسران در سن ۲۵سالگی تقریبا برابر می‌شود. کشور در دوره گذار سنی جمعیت به سر می‌برد. بیشترین جمعیت کشور در حال حاضر در گروه سنی ۳۰ سال به بالا قرار دارد و به این ترتیب، جمعیت کشورمان که پیش از این در گروه سنی جوانی قرار داشت، هم‌اکنون وارد دوره میانسالی شده است. “
وی ادامه داد: “در سالهای گذشته شمار مردانی که در سن ازدواج قرار داشتند، کمتر از زنان بود، اما این آمار در سالهای ۸۸ تا ۹۰ به تعادل رسید و تقریبا جمعیت مردان و زنان در سن ازدواج برابر شد.”
پیشی گرفتن جمعیت مردان در سن ازدواج نسبت به زنان
ایسنا در ادامه گزارش خود با اشاره به اینکه با روند فعلی، شمار مردان در سن ازدواج تا سال ۹۷، دو میلیون نفر بیشتر از زنان خواهد بود به نقل از محزون نوشت:” با ورود جمعیت کشور به میانسالی، با توجه به اختلاف پنج ساله سن زوج و زوجه که در بسیاری از ازدواج‌ها رعایت می‌شود، به مرور اختلاف آمار جمعیتی بین زنان و مردان پدیدار می‌شود و اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، تا سال ۹۷ تعداد مردان در سن ازدواج (۲۰ تا ۳۴ ساله) حدود دو میلیون نفر بیش از زنان در سن ازدواج (۱۵ تا ۲۹ ساله) خواهد شد.”
به اعتقاد این مقام مسوول در ثبت احوال، تغییر در برخی سیاست‌گذاری‌های کلان می‌تواند از بروز عدم تعادل در هرم جمعیتی کشور و مشکلات بعدی آن جلوگیری کند.
افزایش خطر تجرد قطعی در زنان
وی اعتقاد دارد که رعایت اختلاف سنی چهار تا پنج ساله در اغلب ازدواج‌ها این چالش را تشدید می‌کند؛ این در حالیست که با ترویج «هم‌سن گزینی» در میان جوانان، آمار زنان و مردان در آستانه ازدواج به تعادل می‌رسد و پدیده‌هایی همچون پیشی گرفتن آمار مردان در آستانه ازدواج بر زنان، مهار می‌شود.
محزون یکی دیگر از آثار سوء افزایش سن ازدواج را، افزایش تجرد قطعی دانست و به ایسنا گفت: افزایش سن ازدواج موجب افزایش خطر تجرد قطعی به‌ویژه در زنان می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: “اگر زنی تا سن ۴۹ سالگی ازدواج نکند، مجرد قطعی محسوب می‌شود، چراکه پس از این سن، ازدواج او نقشی در افزایش جمعیت ندارد.”
