بیز ده واریق(دونیا آنا دیلی گونو مناسبتی ایله) ــ حسن راشدی
- توضیحات
- منتشر شده در جمعه, 09 اسفند 1392 23:16
ایران کثیرالملّه بیر اؤلکه‌دیر؛ بو اؤلکه‌ده مختلیف دیللرده، او جمله‌دن توٍرک، فارس، تورکمن، عرب، لُر، بلوچ، کورد، مازنی (مازندرانی) ، گیلک و باشقاب دیللرده دانیشیلیر[۱]، لاکین آذربایجان تورکجه‌سی ایله فارس (دری) دیلی بو اؤلکه‌ده ان چوخ دانیشیلان و نفوس باخیمیندان ان چوخ جمعیّتی اولان ایکی دیل‌دیر.
۱۳۹۰ – جی هجری گونش ایلی و ان سوْن اؤلکه نفوس ساییمی اساسیندا ایرانین ۷۵/۱۴۹/۶۶۹ میلیون نفر ( یئتمیش بئش میلیون یوز قیرخ دوققوز مین آلتی یوز آلتمیش دوققوز ) جمعیتی واردیر.[۲] بو جمعیّتین یـوزده قیرخا (۴۰٪) یاخین و یا ۳۰ میلیون حـدودوندا دانیشانلاری تورکـجه دانیشیرلار.[۳]
طبیعی دیرکی، بو ۳۰ میلیون تورکجه دانیشان انسانلارین، ایران داخلینده جمعیّتلری چوخلوغو اساسیندا و فارس اؤلکه داشلاری قَدَری، اؤلکه‌نین بوتون مادی و معنوی امکانلاریندان فایدالانماغا، اؤزللیکله آنا دیلده یعنی آذربایجان تورکجه‌سینده تحصیل آلماغا حق‌لری وار.
ایراندا یاشایان تورکلرین سایینی ۳۰ میلیون و بو اؤلکه‌ده یاشایان فارسلارین سایینی دا ۳۰ میلیون حساب ائدَرسَک، قالان ۱۵ میلیون، کورد، مازنی، گیلک، لُر، بلوچ، عرب و باشقا غیرفارس دیلده دانیشانلاردیر.
هر بیر میلّتین دیلی او میلّتین وارلیق، هویّت و موجودیَت سندی‌دیر، دیلی مکتب، مدرسه و بیلیم یوردلاریندا (دانشگاهلاردا) و کلاسیک شکیلده تدریس اولمایان میلّتین نه قَدر نفوسو چوخ اولسا دا، او میلّت زمان سوٍره‌سینده فنایه محکوم اولمالی و آرادان گئتمه لی دیر.
«دیلینی اَلدن وئرَ ن میلّت، اؤز کئچمیشیندن، تاریخیندن، دیه‌رلی عادت و عنعنه‌لریندن اوزاقلاشیر»[۴]؛ بئله بیر میلّت اؤز حقیقی تاریخی، افتخارلی شخصیت‌لری، میلّی قهرمانلاری، دولغون ادبیات، فولکلور و مدنیّتیندن اوزاقلاشاراق اؤز معنوی دیه‌رلری یئرینه اؤزگه‌لرین ارائه ائتدیگی معیارلاری منیمسه‌ییب باشقا بیر هویّت و قیلیقدا اؤزونو گؤسترمه‌یه مجبور اولاجاقدیر.
بو گونکو ایران اؤلکه‌سینده یاشایان میلّت‌لر قرنلر بوْیو بو اؤلکه‌ده یاشامیش و تاریخین آجیلی- شیرینلی خاطره‌لرینی آرخادا قویموشلار، لاکین معاصر و مُدرن دونیادا و انسان حقلرینه اؤنم وئریلَن بیر دؤرده، انسان حقّی اساس و تَمَل حق‌دیر و اونون اجدادی‌نین نئچه مین و یا نئچه یوز ایل قاباق بو اؤلکه‌نین تورپاقلارینا کؤچوب گلمه‌سی و مین‌لر و یا یوزلر ایل اؤنجه هانسی دیلده دانیشماسی اونون بوگونکو انسانی حقّی‌نین مقدارینی تعیین ائتمَز، یالنیز شوونیسم و نژاد پرستلیک باتلاغیندا بوغولان معدود آداملار بئله رؤیالاردا یاشایارلار!
دونیادا چوخ آز و نادر میلّت تاپیلارکی، ایلک و اَزَل گوندن بیر اؤلکه‌نین یئرلی ساکینی اولسون و هئچ بیر میلّتین بو گونکو دانیشدیغی دیل اونون اَزَلدن و نئچه مین ایل قاباقدان اجدادی‌نین دانیشدیغی دیل اولمامیشدیر.
انسانلار اجتماعی بیر موجود اولدوقدان و اؤز یاشام دوروملارینی یاخشی لاشدیرماقدان اؤترو و یا تاریخی حادثه‌لر نتیجه‌سینده، دونیانین دوغوسوندان باتی سینا، باتی سیندان دوغوسونا، قوزئییندن گؤنئیینه و گونئییندن قوزئیینه مهاجرت ائدیب، مختلیف و چئشیدلی ائل‌لر و طایفالارلا قونشو اولوب و بو قونشولوق نتیجه‌سینده اونلارین آراسیندا سؤزجوک آل- وئری میدانا گلمیش و نهایت میلّت‌لرین بوگونکو دانیشدیغی دیل و مدنیّت یارانمیشدیر.
دونیانین نهنگ اقتصادی، سیاسی و نظامی قوه‌سینه مالیک اوْلان آمئریکا اؤلکه‌سی‌نین ساکینلری (قیرمیزی دری‌لری استثنا ائده‌رک) یالنیز ۴۰۰ ایلدیر بو اؤلکه‌یه گلمیش و بو اؤلکه‌ده اؤز دیل و مدنیت‌لرینی حاکیم ائتمیش و گلیشدیرمیشلر.
آرخالوژی و تاریخی آراشدیرمالار گؤستریرکی، حتی ۶۰۰۰ الی ۷۰۰۰ ایللیک تمدنه مالیک اولان و ایلک مدنیّتی بشریته اهداء ائدَن التصاقی دیللی سومئرلر حکومت قوردوقلاری بین‌النهرین منطقه سی‌نین بومی و یئرلی ساکنلری اولمامیشلار[۵]، بلکه اونلاردا ساکین اولدوقلاری بین‌النهرین و بوگونکو ایران و آذربایجان تورپاقلارینا حدوداً اون مین ایل میلاددان قاباق اوْرتا آسیادان مهاجرت ائتمیش و بو یئرلرده مسکونلاشمیشلار.[۶]
طبیعی‌دیر سومئرلردن سونرادا و زامان سوره‌سینده، مین‌لر و یوزلر ایل بوْیو و آردیجیل اولاراق باشقا میلّت‌لر و ائتنیک‌لرده بو منطقه‌لره گلمیش و تاریخین مختلیف مرحله‌لرینی آرخادا قویموش بوگونکو کثیرالمیلّه ایرانین تورک، فارس، مازنی، گیلک، کورد، تورکمن، بلوچ، عرب و باشقا ائتنیک لرینی یاراتمیشلار.
بوگون، ایرانین سیاسی سینیرلاری ایچینده یاشایان بوتون میلّت و ائتنیک‌لر، دوروملاری و موقعیت‌لری ایله اویغون، جمعیّت و نفوسلاری‌نین نسبتی اساسیندا اؤلکه‌نین بوتون مادّی و معنوی امکانلاریندان فایدالانمالی و بهره آپارمالی‌دیرلار و هئچ بیر میلّتین باشقا میلّته و هئچ بیر ائتنیکین باشقا ائتنیکه و هئچ بیر دیلین باشقا دیله اوستونلویو یوخدور.
ایراندا یاشایان بو توپلوملارین یاشادیقلاری ائتنیکی جغرافیایی منطقه‌لرده، دانیشدیقلاری دیلده جمعیّت و نفوسلاری ایله اویغون، تحصیل آلمالاری اونلارین طبیعی و انسانی حق‌لری‌دیر.
طبیعی دیرکی، تورک و فارس دیلی بو اؤلکه‌ده اکثریت حالدا یاشایان انسانلارین دیلی و اونلارین نفوس سایلاری بیر- بیرینه یاخین اولدوقدان تورک دیلی ایله فارس دیلی بو اؤلکه‌نین رسمی تحصیل دیلی اولمالی و ابتدایی‌دن توتدو بیلیم یوردونون (دانشگاهین) سونونا قدر بو ایکی دیلده درس وئریلمه‌لی‌دیر، باشقا ائتنک‌لرده جمعیّتلری و نفوسلاری ایله اویغون، رسمی دیل یانیندا آنا دیلده تحصیل آلما حقّینه مالیک اولمالی‌دیرلار.
بئله برابر حقوقا مالیک اولما شرایطینده دیرکی، ایراندا حقیقی بیرلیک، برابرلیک، ایکی طرفلی احترام و واقعی اتفاق و اتّحاد یارانا بیلَر.
هله اسلامدان قاباق، خصوصی ایله میلاددان اؤنجه یازیلان تاریخلر داها چوخ افسانه‌لرله قاریشیق اولسادا اسلامدان سونرا یازیلان و بو گونکو ایران و آذربایجان تورپاقلاریندا یاشایان انسانلارین یاشام تاریخی، تاریخچیلر طرفیندن چوخ آچیق، آیدین و مختلیف دیللرده یازیلمیشدیر.
غزنوی‌لر دؤنمیندن قاجار دؤرونون سونونا قَدَر آردیجیل اولاراق بو اؤلکه‌یه حُکم سورَن تورک امپراتور و سلطانلاری دؤرونده اوچ دیل، یعنی تورک، عرب و دری (فارس) دیلی بیر- بیری‌نین یانیندا ایشلَنمیش و گلیشمیشدیر.
حتّا قاجار حکومتی علیهینه کودتا ائدیب دیکتاتور پهلوی حکومتی تَمَلینی قوران و تورک دیلی و مدنیتی علیهینه اَن قدّار و غیرانسانی یوللارا اَل آتان رضاشاه دا ایلک و سوْن خارجی سَفَرینده و ۱۳۱۳- جو هجری شمسی ایلینده، تورکیه جمهور باشقانی آتا تورک ایله رسمی سیاسی گؤروشونده، تام آذربایجان تورکجه‌سینده دانیشمیش و بو دانیشیغین فیلمی بوگون اینتئرنئت دونیاسیندا موجود دور[۷] .
بو سندلر گؤستریرکی، کئچمیش زامانلاردا و اَن آزی غزنوی‌لر دؤروندن باشلایاراق قاجار دؤرونون سونونا قَدَر بو اؤلکه‌ده تورک دیلی ایله فارس دیلی بیر- بیری‌نین یانیندا ایشلنمیش و گلیشمیشدیر؛ یالنیز رضاخان ایش اوستونه و حکومت باشینا گلدیکدن سونرا و ۱۳۰۹ – جو هجری شمسی ایلیندن ایراندا یالنیز بیر دیلین رسمی و تحصیل دیل اولماسی و باشقا دیللرین، اؤزللیکله تورک دیلی‌نین تحصیلی‌نین یاساق اولماسی دؤلت طرفیندن رسمی بخشنامه اوزه‌رینده اؤلکه‌نین باشدان باشینا اعلام ائدیلمیشدیر[۸].
تاریخی فاکتلارا دایاناراق، تورکلر بو گونکو ایرانی قوروماقدا حتی اؤز دیلداش و سویداشلاری ایله قانلی ساواشلارا گیرمیشلر، لاکین بعضی دالی قالمیش فیکیرلره مالیک اولان و ایران آدلی- اؤلکه‌نی یالنیز معیّن بیر قومیّت و ائتنیکین تورپاغی و شخصی مُلکی کیمی تصوّر ائدنلره دئییریک:
بیز تورکلر، بو اؤلکه‌ده یاشایان و ۷۰۰۰ ایل لیک تاریخ و تمدّنه صاحب اولان التصاقی دیللی ائتنیک‌لرین داوامچیسی اولاراق اسلامدان سونرا و دؤردونجو هجری قمری یوز ایللیک‌دن قاجار دؤرونون سوْنونا قَدَر و مین ایل، بو اؤلکه‌ده حکومت قوروب بو تورپاق یولوندا جان وئریب، قان وئریب بو اؤلکه‌نی قورویانلار اولموشوق و بو تورپاقدا یاشامیشیق و یاشاییریق دا.
بیز بو اؤلکه ده هئچ بیر میلّت و قومیّتی و اونون دیل و مدنیّتینی اؤزوموزدن آشاغی و یا اؤزوموزدن یوخاری گؤرموروک و بوتون ائتنیک‌لره جمعیّتلری و نفوس چوخلوقلاری اساسیندا و بوتون ساحه‌لرده برابر حق قائیلیک و انسانلارین سوْی- کؤک، دیل و باشقا فرقلرینه باخمایاراق بیر- بیرلری‌نین یانیندا دوست و قارداشجاسینا یاشاماسینا اینانیریق، آما بیزلری بو اؤلکه‌ده یوخ حساب ائدن، دیل و فرهنگی حقوقلاریمیزا اینانمایانلارا دئییریک:
یولو یانلیش گئتمه‌یین « بیز ده واریق! »
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
[۱]- بعضی‌لری غیرعلمی شکیلده مازنی (مازندرانی)، گیلک، تالیش و تات دیلینی، فارس (دری) دیلی‌نین لهجه‌سی کیمی گؤستریرلر، لاکین بو دیللرین سابقه‌سی ایراندا، فارس (دری) دیلیندن داها یوزلر ایل قاباقلارا عاید دیر و بو دیل‌لر هر بیری اؤزو مستقل بیر دیل‌دیر و فارس دیلی‌نین لهجه‌سی دئیل‌لر. بو گونکو فارس (دری) دیلی، سامانی‌لر، غزنوی‌لر و سلجوقی‌لر زمانیندان ایران ایچینده یایقینلاشیب و یاواش- یاداش فارسلارین قدیم پهلوی دیلی یئرینه اوتوروب.
[۲] – سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، سایت www.amar.org.ir
[3] – بو ساییمی ایرانین خارجی ایشلر وزیری آقای دوکتور علی اکبر صالحی ۲۸/دی/۱۳۹۰ هجری شمسی تاریخینده، تورکیه‌نین خارجی ایشلر وزیری آقای احمد داود اوغلو ایله گؤروشونده دئمیشدیر: «پایگاه اطلاع رسانی دولت» سایتی دا اونو (۲۸/۱۰/۱۳۹۰، ساعت ۱۶:۳۹ خبر کودو: ۲۱۰۷۱۵ )یایمیشدیر. www.dolat.ir/nisite/fullstory/news
[4]- انقلاب رهبری آیت‌اله خامنه‌ای، اطلاعات روزنامه‌سی، شنبه ۱۶/مهر/۱۳۷۹ شماره ۲۲۰۲۹
[۵]- «تاریخ تمدن» ویل دورانت، جلد ۱، ص ۱۹۱
[۶]- فریتز هومئل آلمانلی سومئرشوناس، «آذربایجان در مسیر تاریخ ایران» ایکینجی بؤلوم، ص ۸۶۹، رحیم رئیس نیا
[۷] – بو فیلم ۲۶/خرداد/۱۳۱۳ هجری شمسی ایلینده (۱۹۴۳ میلادی ایل) تورکیه‌ده چکیلیب و سوْن ایللرده (۲۰۱۰ میلادی) اتفاق اوزه‌رینده استانبول شهرینده و بیر کؤهنه آنباردان تاپیلمیشدیر. بو فیلمی گؤرمک اوچون گوگل‌ده «آتا تورک ایله رضاشاهین گؤروشو» آدی ایله سئرچ ائده بیلرسینیز. دئییلنلره گؤره بو فیلم رضاشاهدان قالان تکجه سسلی فیلم‌دیر کی، او دا فارسجا یوخ، دوشمنی و ضدی اولدوغو آذربایجان تورکجه‌سینده‌دیر!
[۸] – ۱۳۰۹جو هجری شمسی ایلیندن بیر بخشنامه اساسیندا، ایرانین بوتون ایالت و ولایتینده فارس دیلی نین تدریسی اجباری و باشقا دیللرین درس وئریلمه سی غیرقانونی اعلام ائدیلدی. بو قانون ائله بیر زماندا اجرا اولماغا باشلادی کی، حدوداً ۳۸ ایل بو تاریخدن قاباق و ۱۳۱۲ هجری قمری ده (حدوداً ۱۲۷۱ هجری شمسی) و ناصرالدین شاه زمانیندا میرزا حسن رُشدّیه طرفیندن ایلک مدرن و صوتی تدریس روشی، «وطن دیلی» کتابی آدی ایله آذربایجان تورکجه سینده تبریزده درس وئریلمیشدی.
آچیقلاما : بو یازی ” آنا دیلی گونو ” مناسبتی ایله بورادا یاییلدیغی حالدا “بیزده واریق” آدیندا مؤلیف طرفیندن و ۲۸۰ صحیفه لیک کیتاب آدی و باشلانیش یازیسی اولاراق چاپ اولماق اوچون ” ارشاد ” اداره سیندن مجوّز آلماغا ، دی آییندا بو اداره یه تحویل وئریلمیشدیر .
