تیکان‌تپه؛ سرزمین طلاخیز و توسعه نیافته آزربایجان ــ امیرخالق نژاد
- توضیحات
- منتشر شده در یکشنبه, 24 فروردين 1393 20:04
شهرستان تیکان‌تپه با ۲۵۰۰هکتار وسعت و ۸۳ هزار نفر جمعیت در جنوبی‌ترین نقطه آزربایجان‌غربی علاوه بر توانمندی‌های بالقوه در زمینه‌های صنایع دستی و فرش دستباف، وجود آثار باستانی و پتانسیل‌های گردشگری و نیز طبیعت بکر و منحصر بفرد، بعلت دارا بودن دو معدن بزرگ طلا یکی از غنی‌ترین شهرهای کشور از لحاظ سرمایه‌های خدادادی و زیر زمینی است که به جرات می‌توان گفت زر خیزترین شهر کشور محسوب می‌گردد.
دو معدن بزرگ طلای شهرستان تیکان‌تپه که به فاصله ۱۰کیلومتر از هم، در بخش تخت سلیمان در ۴۵ کیلومتری این شهرستان واقع شده‌اند ذخیره‌ای بالغ بر یکصد تن طلای خالص دارند که از این حیث از جایگاه ممتازی در سطح کشور برخوردار است .
علاوه بر معدن طلای آق‌دره تیکان‌تپه که بیش از۹ سال در چرخه تولید طلای کشور فعال است و سالانه ۲/۲ تن طلای ۲۴ عیار در آن تولید و استحصال می‌شود، معدن طلای زره شوران بزرگترین معدن طلای خاورمیانه بوده و مهم‌ترین و اصلی‌ترین ذخیره معدنی و غنی‌ترین نقطه طلا خیز کشور بشمار می‌رود.
همچنین در حال حاضر بیش از ۵۰ معدن فعال و قابل بهره برداری در تیکان‌تپه در حال تولید و استخراج هستند که روزانه بیش از یکهزار و ۵۰۰ تن انواع مواد معدنی شامل سنگ وخاک از این شهر بصورت خام خارج می‌شود.
فارغ از بروز مشکلات زیست محیطی فراوان در تیکان‌تپه ناشی از تولید بی رویه، با سرعت و غیر اصولی مواد معدنی ازمعادن موجود در این شهرستان هیچ در آمدی از محل این تولیدات عاید شهرستان تیکان‌تپه نشده و در این زمینه معادن طلا در معرض بیشترین توقعات مردم تیکان‌تپه قرار دارند.
اهالی تیکان‌تپه معتقدند: شهرستان تیکان‌تپه با دارا بودن منابع غنی طلا و سنگ‌های تزئینی و قیمتی از هیچ یک از شاخص‌های توسعه برخوردار نیست و معادن نقشی در کم کردن بار مشکلات این شهر ندارند.
آنها می‌گویند: بسیار سوال برانگیز و تعجب‌آور است که شهری مانند تیکان‌تپه که شهرت معادن و منابع غنی طلای آن حتی از سطح کشور فراتر رفته از امکانات مناسب و سطح مطلوب خدمات و امور اساسی و زیر بنایی بهره مند نیست.
تاکنون تلاشها در زمینه‌ی اخذ مالیات و عوارض از بهره برداران معادن در تیکان‌تپه جهت پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای در این شهرستان بسیار کم انجام شده مسوولان می‌بایست فکری به حال تاراج منابع ملی و ثروت خدادادی این شهر بکنند چرا که با اتمام منابع معدنی نه تنها تیکان‌تپه به توسعه‌ای قابل انتظارات دست نخواهد یافت بلکه بخش اعظمی از طبیعت این شهرستان به بیابان‌های خشک و بی روح تبدیل خواهد شد و حتی کشاورزی و دامپروری منطقه را نیز متاثر از خود خواهند کرد.
تیکان‌تپه سرشار از منابع معدنی بخصوص طلا است و اینکه این شهرستان نمی‌تواند هیچ در آمدی از محل این منابع جهت تامین هزینه‌های طرح‌های توسعه‌ای خود کسب کند مایه تاسف و نگرانی است.
با وجود منابع غنی معادن طلا، تیکان‌تپه می‌بایست یکی از شهرهای آباد کشور نام می‌گرفت اما هر چه منابع این شهر شهرت دارد محرومیت و عقب ماندگی آن از سایر شهرها هم شهره آفاق شده است.
معادن طلای تیکان‌تپه آنطور که باید کمکی برای توسعه این شهرستان نکردند و عایدات مناسبی از محل این معادن نصیب تیکان‌تپه نشده است.
شهرستان تیکان‌تپه با وجود ثروت‌های عظیم معادن طلا همچنان درگیر فقر و محرومیت و عقب افتادگی از روند توسعه است و گرد محرومیت در جای ـ جای این شهرستان کهن و با فرهنگ غنی دیده می‌شود .
کارخانجات استحصال و فرآوری طلا می‌بایست برای توسعه و رفع عقب ماندگی این شهرستان همکاری و مساعدت نمایند درحالیکه مجموع کمک‌های معادن طلا به شهرستان تیکان‌تپه به میزان ۵ میلیارد ریال هم نمی‌رسد.
تنها سهم تیکان‌تپه از منابع و معادن غنی طلا بکارگیری چند صد نیروی کار در معادن و کارخانجات طلا است و غیر از آن هیچ سهمی از محل درآمدهای میلیاردی معادن و کارخانه‌های طلا به این شهرستان اختصاص نمی‌یابد.
با وجود معادن طلا و سایر معادن، تیکان‌تپه نباید دچار محرومیت و عقب ماندگی شود وعوارض مختلفی از جمله مشکلات زیست محیطی گریبانگیر تیکان‌تپه از ناحیه فعالیت‌های معدنی و استخراجی شده است در حالیکه درصدی از درآمدهای ابن معادن می‌بایست طبق قانون برای توسعه منطقه هزینه گردد .
از طرفی معادن سنگ پس از استخراج مواد معدنی، تولیدات خود را بصورت خام و بدون پرداخت هیچگونه عوارضی از این شهرستان خارج می‌کنند و این بزرگترین اجحاف در حق مردم منطقه است .
می‌توان برای توسعه اقتصادی منطقه در کنار معادن سنگ کارخانه‌ها و کارگاه‌های فرآوری سنگ‌های معدنی و نیز کارگاه‌های تولید زیورآلات در جوار دو کارخانه بزرگ طلای این شهرستان ایجاد نمود .
با تحقق این امر علاوه بر رونق اقتصادی منطقه و جذب سرمایه گذاری‌های کلان برای توسعه همه جانبه شهر مشکل بیکاری نیز تا حد چشمگیری حل خواهد شد .
احداث و راه اندازی چنین کارگاه‌هایی در شهری همچون تیکان‌تپه که ثروت‌های غنی معدنی دارد بسیار ضروری و حیاتی جلوه می‌نماید و می‌تواند با برچیدن عوامل محرومیت‌زا تیکان‌تپه را به نقطه مطلوبی از توسعه برساند .
بهترین راهکار برای بهره مندی ساکنین این شهر از منابع غنی مدفون در این شهر سهام‌دار نمودن شهروندان در مراکز تولید طلا است، با تحقق این مسئله چرخه تولید و اقتصاد در تیکان‌تپه دگرگون شده و تیکان‌تپه به شهری توسعه یافته و با اقتصاد روبه رشد تبدیل خواهد شد .
تیکان‌تپه شهری است که روی ۱۰ها تن طلا نشسته اما همچنان از محرومیت می‌نالد و این سزاوار مردم منطقه نیست.
روزانه دهها تریلی و کامیون حامل سنگ و مواد معدنی از تیکان‌تپه خارج می‌شود اما آنها مبالغ بسیار ناچیزی بابت عوارض و مالیات می‌پردازند و این میزان باری از مشکلات مردم تیکان‌تپه نمی‌کاهد.
تردد تریلی‌ها با چندین تن بار نه تنها خطراتی را در میان خیابان‌ها و معابر عمومی برای مردم و سیستم حمل و نقل درون شهری بوجود آورده بلکه موجب تخریب راههای مواصلاتی تیکان‌تپه نیز گردیده است.
راههای برون شهری و مواصلاتی شهرستان تیکان‌تپه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و تردد خودروهای سنگین حامل مواد معدنی و سنگ‌های استخراجی از معادن تیکان‌تپه کیفیت راههای تیکان‌تپه را تا چند برابر کاهش داده‌اند.
سالانه هزینه‌های هنگفت و سر سام آوری برای احداث و تعمیر راههای مواصلاتی تیکان‌تپه در نظر گرفته می‌شود و معادن هیچ سهمی در پرداخت این هزینه‌ها ندارند و جز وارد کردن خسارات به این شهرستان نتایجی نداشته‌اند.
شهرستان تیکان‌تپه یکی از شهرهای معدن خیز آزربایجان‌غربی بشمار می‌رود که بهره برداری از معادن این شهرستان با افزایش بی رویه طی سالهای اخیر مشکلات فراوانی را برای مردم تیکان‌تپه، ساکنین روستاهای اطراف معادن سنگ بوجود آورده است.
عدم درآمد زایی این معادن برای تیکان‌تپه و نقش بسیار کمرنگ منابع در آمدی معادن سنگ و طلا در توسعه تیکان‌تپه یکی از عوامل توسعه نیافتگی تیکان‌تپه محسوب می‌گردد.
از وجود معادن غنی در تیکان‌تپه می‌توان بعنوان سرمایه‌ای گرانبها برای توسعه اشتغال و بهبود اوضاع اقتصادی منطقه بهره برد.
با اخذ مالیات و عوارض و برقراری قوانین مالیاتی شامل مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر در آمد و تخصیص یک در صد از درآمد معادن سنگ به امور شهری و عمران شهری و روستایی می‌توان برای همیشه موانع فراوری توسعه در این شهرستان را از بین برد.
دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های ذیربط می‌بایست برای اخذ چنین عوارضی از صاحبان معادن و شرکت‌های بهره‌بردار و محدود نمودن آنان به بهره‌برداری اصولی و پرداخت عواید به شهر تمهیداتی اتخاذ کنند و علاوه بر ضابطه‌مند نمودن بهره برداری‌ها، از معادن بعنوان منبع در آمد همیشگی و حتی خودکفایی در اشتغال و اقتصاد بهره بگیرند .
امیرخالق نژاد- خبرنگار ایسنای منطقه آزربایجان‌غربی
