داعش پروژه‌ای برای تجزیه عراق ــ امین فضلی
- توضیحات
- منتشر شده در چهارشنبه, 08 مرداد 1393 16:17
آذوح: پس از حمله گروه افراطی و تروریستی “دولت اسلامی عراق و شام” به عراق اوضاع نابسامان عراق دوباره رو به وخامت گذاشت. سرعت پیشروی این گروه در روزهای نخست حمله به عراق بسیار حیرت‌آور بود. داعش تنها در چند روز توانست قسمتهای وسیعی از شمال و غرب عراق را تحت کنترل خود بگیرد. با در اختیار گرفتن شهر نفت خیز موصل، دومین شهر بزرگ عراق و تاراج بانکها در شهرهای مختلف سرمایه هنگفتی در دست این گروه تروریستی قرار گرفت به طوری که به نظر برخی از کارشناسان داعش تبدیل به ثرتمندترین گروه تروریستی گردید.
داعش در موصل با حمله به کنسولگری ترکیه ۴۶ نفر از شهروندان ترکیه‌ای را اعم از دیپلمات‌ها، سربازان محافظ، کودکان و خانواده‌های آنان را به گروگان گرفت. در روز بعد در حالی که ارتش عراق از کرکوک عقب نشسته بودند گروه‌های پیشمرگ، نیروی نظامی کردستان عراق، جهت تامین امنیت کرکوک وارد این شهر شد. با پیشروی شهر به شهر داعش وزیر امور خارجه کرد تبار عراق، هوشیار زیباری، از استمداد عراق از آمریکا برای مقابله با تروریست‌ها خبر داد. آمریکا با قبول این درخواست اقدام به ارسال مستشاران نظامی جهت تقویت ارتش عراق و نیز حمله هوایی به مناطق تحت کنترل داعش بوسیله پهپادها نمود. قابل توجه است که به اذعان بسیاری داعش، مولود سرویس اطلاعاتی آمریکا است. حتی برخی ادعای همکاری سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا با این گروه را در اثنای حمله به عراق را دارند. اینها قسمتی از رویدادهای مهمی است که در یک ماه اخیر رخ داده‌است. ولی تمامی این اتفاقات را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟
کرکوک، شهری در مرکز مناقشات
کرکوک نفت خیز که حدود ۴۰ درصد کل تولیدات نفتی را در اختیار دارد از جمله مناطق مورد مناقشه بین حکومت اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق است. این شهر که از شهرهای تاریخی ترکمانان است پس از سرنگونی صدام بارها شاهد حملات خشونت‌بار تروریستی و انفجارهای کور بخصوص در مناطق عرب و ترکمن نشین آن بوده‌است. از طرفی حکومت کرد تبار اقلیم با تغییر ترکیب جمعیتی و کوچاندن گروههایی از کردهای سایر مناطق به این منطقه سعی در دست گرفتن اداره کرکوک با پیروزی در انتخابات داشته‌است. در اختیار گرفتن کرکوک برای کردها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مسئله در سخنان مسعود بارزانی، رهبر اقلیم کردستان عراق همواره مشهود بود به طوریکه وی در هر فرصتی طبق ماده ۱۴۰ قانون اساسی خواهان الحاق کرکوک و بخشهای دیگری از مناطق مورد منازعه به خاک اقلیم کردستان شد. موضوع اداره منطقه کرکوک تا آنجا بالا گرفت که در سال گذشته باعث صف‌آرایی نیروهای پیشمرگ اقلیم و ارتش عراق در مقابل هم شد. پس از اشغال تکریت واقع در جنوب کرکوک توسط داعش و قطع راههای مواسلاتی ارتش و فرار قسمتی از نیروهای ارتش از کرکوک به اقلیم کردستان، این شهر بدون جنگ و خونریزی به اشغال نیروهای پیشمرگ درآمد. هر چند که نخست وزیر اقلیم، نچروان بارزانی، این اقدام پیشمرگ را در جهت تامین امنیت منطقه دانست ولی به طور حتم حمله داعش به عراق فرصتی طلایی برای اجرای برنامه‌های چندین ساله در بدست گیری کرکوک تقدیم اقلیم کردستان عراق کرد. از طرفی نیروهای پیشمرگ در لباس ناجی و به نام تامین امنیت در منطقه حضور خواهد داشت.
گروگان گیری از ترکیه
داعش پس از حمله به کنسولگری ترکیه در موصل جمعا ۴۶ نفر از شهروندان این کشور را به اسارت خود درآورد. اسارت این ۴۶ نفر تاثیر بسزایی در عملکرد ترکیه و تصمیم‌های اتخاذی آن داشته‌است. هر چند که ترکیه در سالهای گذشته یکی از حامیان اصلی ترکمان‌ها در عراق بوده و سعی در حفظ منافع این گروه قومی در فضای پرتلاطم عراق داشت ولی علی‌رغم اشغال مناطق ترکمن نشین اطراف موصل و کرکوک و کشتار دسته جمعی آنان اقدام قابل ملاحظه‌ای در دفاع از ترکمانان انجام نداده‌است. به عبارتی می‌توان ۴۶ شهروند ترکیه‌ای اسیر در دست داعش را گروگانهایی دانست که برای جلوگیری از هر گونه اقدام مستقیم نظامی ترکیه به اسارت در آمده‌اند. جواب اردوغان به احزاب مخالف در ضرورت دفاع نظامی از ترکمان‌ها و جلوگیری از قتل عام آنها تاییدی است بر این مدعا. وی در سخنانی اظهار داشته‌بود اولویت دولت ترکیه باز گرداندن شهروندانش به کشور با سلامت کامل است و از هر گونه اقدامی که جان آنها به خطر اندازد پرهیز خواهد کرد. با توجه به این موضع باید پذیرفت که در شرایط بحرانی کنونی عراق شاهد نقشی کلیدی از ترکیه بخصوص در زمینه نظامی و چانه‌زنی آنها برای تامین منافع ترکمان‌ها نخواهیم بود. بدین ترتیب موقعیت ترکمانان در این صحنه بسیار ضعیف خواهدبود و این امر بر له حکومت اقلیم کردستان است.
مطابقت دو تصویر
با نگاهی به تصویر مناطق اشغال شده توسط داعش شاهد مطابقت بسیار زیاد آن با نقشه‌ی آمریکایی خاورمیانه هستیم. عدم اشغال مناطق کرد نشین توسط داعش چه در عراق و چه در سوریه موضوعی قابل تامل است. عدم حمله به کرکوک، شهری که بدست گرفتن آن باعث کسب ثروتی هنگفت می‌شد، در زمان عقب نشینی نیروهای ارتش نیز شبهه برانگیز است. این در حالی است که برخی از خبرها حاکی از مسافرت برخی سران داعش به اربیل بود. سایت النخیل عراق مدعی شده بود سران داعش در این سفر مهمان بارزانی در یکی از هتل‌های لوکس این شهر بودند. در روزهای گذشته نیز شاهد نشر خاطرات یک افسر ارتش عراق از شب سقوط موصل بودیم. این افسر مدعی شده است که در شب حمله داعش به موصل نیروهای کرد پیشمرگ با تهدید بسیاری از افسران حاضر در پادگان موصل آنها را مجبور به ترک منطقه نموده‌اند. انتشار خاطرات این افسر ارتش عراق احتمال همکاری دولت اقلیم کردستان با نیروهای داعش را تقویت می‌کند.
داعش سنی یا داعش آمریکایی
اگرچه بیشتر رسانه‌ها داعش را به عنوان گروه تروریستی سلفی معرفی می‌کنند ولی شواهد حاکی از جنگ ظاهرا عقیدتی این گروه به نیابت از کسان دیگری دارد. نقشه تجزیه کشورهای خاورمیانه نقشه‌ای است که سالها پیش انتشار یافت ولی غرب و بخصوص آمریکا تلاش زیادی برای اجرایی کردن آن داشته و دارد. مقاله دکتر مایکل چاسودوفسکی استاد اقتصاد دانشگاه اوتاوا و ازتحلیلگران بنام مسائل سیاسی و بین المللی در سایت گلوبال ریسرچ قابل تامل است. وی معتقد است بر خلاف آن چه که رسانه های غربی تلاش دارند وضعیت عراق را جنگ داخلی یا فرقه ای میان اهل سنت و اهل تشیع جلوه دهند، این آمریکا است که در پشت صحنه طراحی وضعیت ناآرام عراق است و با اشاره به سابقه مزدوری القاعده و گروه های وابسته به آن برای آمریکا و ناتو، تشکیل یک گروه تروریستی در عراق و سوریه را بخشی از برنامه امنیتی آمریکا ذکر کرده و آن را در راستای تجزیه عراق و سوریه به سه حکومت مستقل خلیفه اسلامی اهل سنت؛ جمهوری شیعه عربی و جمهوری کردنشین دانسته‌است. حضور مستشاران آمریکایی در عراق از طرفی قابلیت کنترل بازی را بیشتر امکان‌پذیر می‌کند و از طرفی فرصتی برای تطهیر آمریکا و جنایاتش طی حضورش در عراق و بازگشت آن در شمایل فرشته نجات را فراهم می‌سازد.
