سئویل سولئیمانی: قادینچی!!!
- توضیحات
- منتشر شده در پنج شنبه, 30 مرداد 1393 14:19
سون دؤنمده بعضی قادین فعاللارینین فمینیزم و جندر(جینسیت) بؤلومو ایله باغلی ایشله تدیکلری یئنی تئرمین و آذربایجان تورکجه سینده یاراتماق ایسته دیکلریینی و یانلیش قاوراملار دقتیمی چکمیشدیر. بو مسئله ده یانلیش بیر یول گئدیلدیغینی دوشونورم. ائله بونا گؤره ده قیسا دا اولموشسا دا، بو مسئله یه توخونماق ایسته ییرم.
دیل کولتورون تملی، اساسی و گؤبگیدیر. اینسان، دیل واسیطه سیله فیکیر، تجروبه، دویغو، گؤرونوم(خاریجی گؤرونوش)، عمل و داورانیشیلارینی معنالاندیریر. دیل بیر سیستئم اولاراق، بیر کولتورون دونیا حاققینداکی یازیلی و سؤزلو آلقیلاما شکلینه آنلام وئریر و اونون اؤزللیکلرینی گؤستریر. هر دیلده حرفلرین یان-یانا گلمهسی بیر دورومو، بیر فیکیری، بیر دویغونو ایفاده ائدیب سمبولاشدیریر. هر دیلین اؤزونه گؤره بیر دوزه نی واردیر، کی اونا گیرامئر دئییریک. دیل بیر سیستئم اولاراق هر یئنی بیر وضعیتی ،یئنی بیر کشفی و باشقا کولتورلردن گلن هر شئیی اؤز سیستئماتیینه گؤره حرفلر ایله سمبولاشدیرار. دیل یاسالارین و سمبولاشدیرما مئکانیزماسینی یوخ سایاراق، او دیله یئنی تئرمین سوخماغین توپلومسال تاثیری و سونوجلاری چوخ آغیر اولا بیلر. چونکی دیل سادهجه حرفلرین تصادوف اولاراق یان-یانا گتیریلمه سی دئیل، دیل توپلومسال دوزن و گلیشیمین آنا دیرگیدیر.
سوسیال بیلیملرده ایسه دیلین اهمیتی نئچه قات آرتیر. بونون ندنی سوسیال بیلیملرین تمل آراجینین دیل، اوخوما، یازما و دانیشماق اولماسیدیر. سوسیال بیلیمین ایشی توپلومدا اورتایا چیخان یئنی دوروملار حاقیندا ویا اسکی یاشانمیشلیقلار حاققیندا دیلده آیارلامالار و دوزنله مهلره ائدهرک، توپلومو بیلینجلندیرمک و آیدینلاتماقدیر. اونا گؤرهده سوسیال بیلیملرده چالیشان هر کسین ایلک اولاراق دیلی بیلمهسی عوض اولونماز بیر شرطدیر. دیل بیلمک ایله یاناشی، چالیشدیغی سوسیال بیلیم ساحهسینده ده درین بیلگی و ایختیصاصا صاحیب اولماسی دا اؤنملی دیر.
بیر مدتدیر کی، قادین میللی فعاللاریمیزین بعضی لری طرفیندن بیر یانلیش سؤز ویا تئرمین سوسیال شبکهلرده یازیلی، سؤزلو و گؤرونتولو اولاراق ایشله نمکدهدیر. بو سؤز "قادینچی و "قادینچی حرکاتی" سؤزودور. بو سؤز سوسیال شبکهلرده قادینچی حرکاتی باشلیغی آلتیندا یا چیخیش و یاخود یازیلی شکیلده ایشلدیلمیشدیر. بو سؤزو یارادان دوستلاریمیزین نه قدر تورک دیلینی بیلدیکلرینی بیلمیرم. یالنیز بونو دئیه بیلرم کی، بو سؤز آذربایجان تورکجهسی قیراماتیکاسینا اویغون بیر تئرمین دئییلدیر. آذربایجان تورکجهسینده چي، چی، چو، چو (çi və çı,çu,çü) شکیلچیلری ایله دوزهلن سؤزلرین معناسی اولمالیدیر. یعنی معناسی اولمایان بیر تئرمین سؤز ساییلمیر. بونون اوچون بیر سیرا چي و چی، چو، چو شکیلچیلری ایله ایسمدن دوزهلن یئنی سؤزلری بورادا گؤسترمک ایستیرم. مثال اوچون(کؤمور) کؤمورچو، (بالیق)بالیقچی، (یازی)یازیچی، (چؤرک)چؤرکچی و... ساده و عمومی ایسملردن شکیلچیلر واسیطه سی ایله دوزلن معنالی سؤزلر بئله اولمالیدیر. ایندی باخاق گؤرک قادین سؤزونه چی شکیلچیسی آرتیریلارسا یئنی سؤزون معناسی نه اولاجاقدیر. یعنی قادینچی، بو سؤز نه آنلامی چاتدیراجاقدیر؟ اؤرنگین کؤموردن، ایسمین ایشینی گؤسترن کؤمورچو سؤزو دوزلمیشدیر یاخود چؤرکدن ایش صاحیبی اولان چؤرکچی دوزلمیشدیر. یاخود دمیردن پئشه صاحیبی اولان دمیرچی ایسمی یارانمیشدیر. ایندی قادیندان، قادینچی سؤزونو یارادانلار هانسی مفهومو نظرده توتموشلار دئیه سورماق لازیم؟ اگر بو سؤزو تورک دیلی منطیقینه گؤره تحلیل ائدرسک، اوندا قادینچی یعنی قادین ایشی ایله مشغول اولان شخص دئمکدیر. یعنی قادینچی سؤزونون بیزه چاتدیردیغی آنلام قادین طرفداری اولان، قادینی بیر ایش ساحه سی اولاراق سئچندیر.
گؤرونن او کی بعضی قادین حاقلاری چالیشانلاری فمینیست کلمه سینی ایشلتمه مک اوچون بئله بیر یولا باش وورموشلار. اگر بو منطیقدن مسئله یه باخیلمیش ایسه، دئمک کی بؤیوک بیر یانلیشلیغا یول وئریلیبدیر. بو سؤزو ایشله دنلر منجه دیلین قراماتیکاسینی بیلمدیکلری و سوسیال بؤلومده تئرمینلرین رولونو اؤنمسیز گؤردوکلری اوچون بئله قوندارما تئرمینی ایشلتمیشلر. بو دا آذربایجان تورکجه سینه وورولان بیر ضربه و قادین حاقلاری موجادیله سینی جدییه آلماماقدیر. دیلی ارثی اولاراق دانیشان هر کسین تئرمین دوزلتمه یه حاقی یوخدور. سؤز دوزلتمک یالنیز دیلچیلرین ایشیدیر و او دا اینستیتوتلاردا یارانمالیدیر. حتی بیر سوسیال بیلیمچی بئله بیر تئریمینی یارادارکن، دیلچیلر ایله مشورت ائتمگی باجارمالیدیر. گلیشن دونیا ایله آیاقلاشماق اوچون هر گون یئنی تئرمینلره احتیاج دویماقداییق. آما نه یازیق کی دیلیمیزین ایراندا نسبی اولاراق یاساق اولماسی و اونون دالیسیندا بیر ائکونومیک گوجون اولماماسی، بیزی گئریده قویماقدادیر، آما بو قاداغالارا همن قونشولوغوموزدا ایکی دؤولتین دیلینین تورکجه اولماسی بیزیم اوچون بؤیوک بیر فورصت و بسلنمه قایناغیدیر.
اومارام قادین حرکاتیندا اولان دوستلاریمیز منیم دیل و تئرمین مسلهسینده کی حساسیتیمی آنلار و خوش گؤرو ایله قارشیلارلار.
