لغو سه قرارداد نفتی؛ زورآزمایی زنگنه با سپاه
- توضیحات
- منتشر شده در سه شنبه, 03 تیر 1393 15:40
آذوح: حمید مافی
وزارت نفت ایران ۱۵ قرارداد توسعه میادین نفتی ایران را به منظور سرعت بخشیدن به روند گسترش میادین مشترک فسخ کرده که سه مورد آن متعلق به سپاه پاسداران است.
ایران امیدوار است که بار دیگر جایگاه از دسترفتهاش در بازار نفت جهان را به دست آورد. شش ماه پس از توافق مقدماتی ایران و گروه ۱+۵ در ژنو، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران یکبار دیگر از بازگشت ایران به سقف سهمیه صادرات نفت خبر داده است.
مجید انصاری، معاون پارلمانی رئیسجمهوری ایران ظرفیت صادرات نفت ایران را چهار میلیون بشکه در روز اعلام کرده است. اما هر آنچه که مقامهای دولتی در ایران میگویند، هنوز در مرحله حرف است وتا رسیدن به مرز واقعیت، با موانع بسیاری روبروست.
شاید بزرگترین مشکل ایران، عدم دستیابی به توافق نهایی در باره برنامه اتمی باشد؛ بهگونهای که وزیر امورخارجه ایران در سخنانی تهدیدآمیز گفته که امکان بازگشت ایران به مرحله پیش از توافق ژنو وجود دارد.
گزارش‌های کارشناسی نشان میدهد که ایران در بهترین حالت توان تامین ۵۰ میلیارد دلار از سرمایه مورد نیاز صنعت نفت را دارد و ۱۲۰ میلیارد دلار آن باید از طریق سرمایهگذاری خارجی تامین شود.
بنابر گزارش نهادهای بینالمللی صادرات نفت ایران پس از تشدید تحریمهای بینالمللی به کمتر از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. رویترز در ماه مه ۲۰۱۴ گزارشی از افزایش صادرات نفت ایران داد که حاکی از رسیدن صادرات نفت ایران به یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز بود.
با اینحال ایران همچنان برای دریافت درآمدهای حاصل از صادرات نفت با مانع روبرو است و اجازه افزایش صادرات نفت از میزان تعیین شده در توافقنامه مقدماتی ژنو را ندارد. تا به حال جزئیات این توافقنامه منتشر نشده است، اما آنگونه که طرفین اعلام کردهاند، به ایران اجازه داده میشود تا صادرات نفتی را در سطح فعلی حفظ کند.از سوی دیگر ایران امیدوار است که با کاهش تحریمها امکان جذب سرمایهگذاری خارجی در حوزه نفت و گاز ایران فراهم شود.
در شش ماه گذشته، مقامهای ایرانی از تمایل شرکتهای بینالمللی و فراهم شدن زمینه بازگشت این شرکت‌ها به بازار نفت و گاز ایران خبر دادهاند، اما تا به امروز در عرصه عمل چنین امکانی فراهم نشده است و صنعت نفت و گاز ایران همچنان از کمبود نقدینگی و سرمایهگذاری رنج میبرد.
عقبماندگی در میادین مشترک
خبرگزاری مهر در گزارشی از عقبماندگی ایران در هفت میدان نفت و گاز مشترک با همسایگان جنوبی خبر داده است. بر اساس این گزارش، در حالیکه کشورهای منطقه بهرهبرداری از میادین نفت و گاز مشترک را به مرحله عملیاتی رساندهاند، ایران همچنین به دنبال تامین سرمایه مورد نیاز و توافق با شرکتهای سرمایهگذار برای بهرهبرداری و توسعه از این میادین است.
ایران برای بازگشت به جایگاه خود در بازار جهانی نفت، نیازمند افزایش تولید روزانه نفت است و امید دارد که با کاهش تحریمها امکان جذب سرمایهگذاری خارجی در حوزه نفت و گاز ایران فراهم شود.
مهر می‌نویسد که ایران در چهار میدان نفت و گاز فروزان، اسفندیار، آرش و فرزاد از عربستان و کویت جا مانده است. معاون وزیر نفت ایران، عدم تامین سرمایه و عدم توافق با همسایگان را از دلایل اصلی این عقبماندگی عنوان کرده است.
رکنالدین جوادی گفته است: «ایران برای توسعه میدان اسفندیار به ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون دلار سرمایهگذاری نیاز دارد و فعلا در مرحله شناسایی سرمایهگذار قرار دارد.»
پیش از این نیز مقامهای دولت پیشین از نیاز به ۱۵۰ میلیون دلار برای بهرهبرداری از «میدان آرش» خبر داده بودند.
علاوه بر این، ایران در «میدان هنگام» نیز نتوانسته است به تولید پیشبینی شده دست یابد. در حالیکه ظرفیت برداشت از «میدان هنگام» ۳۰ هزار بشکه در روز اعلام شده است، مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره گفته است: «میزان برداشت از میدان همچنان ۲۰ هزار بشکه در روز است.»
South Pars
علی‌رغم تبلیغات گسترده دولت در خصوص پیشرفت پروژههای چندگانه میدان پارس جنوبی، وزیر نفت ایران از عدم پیشرفت این پروژهها انتقاد کرده است. بیژن نامدار زنگنه چندی پیش از ضرورت بازنگری در پروژههای پارس جنوبی خبر داد.
در همین رابطه، خبرگزاری نفتنا در گزارشی از لغو ۱۵ قرارداد توسعه میادین نفتی ایران خبر داده است. بر اساس این گزارش، وزیر نفت ایران به منظور سرعت بخشیدن به توسعه میادین مشترک، دستور لغو قرارداد توسعه میادین مستقل را ابلاغ کرده است.
خبرگزاری یاد شده می‌نویسد؛ از ۱۵ قرارداد لغو شده، سه قرارداد متعلق به قرارگاه سازندگی خاتمالاوصیا – وابسته به سپاه پاسداران- است. پیش از این نیز معاون وزیر نفت ایران از تعلیق چهار قرارد ایران برای ساخت پالایشگاه در سوریه، اندونزی و مالزی خبر داده بود.
همچنین اردیبهشت ماه امسال وزارت نفت ایران یک قرارداد دو و نیم میلیون دلاری با یک شرکت چینی را لغو کرد. ایران دلیل لغو این قرارداد را عدم پایبندی شرکت CNPCI و بیتوجهی آن به اخطار ۹۰ روزه برای توسعه میدان آزادگان اعلام کرد. مقامهای دولتی ایران چند روز پس از لغو این قرارداد این شرکت را به انتقال اطلاعات نفتی ایران به عراق متهم کردند.
وزیر نفت ایران اگرچه به از رودرویی مستقیم با سپاه پرهیز کرده، اما با انتقاد از ناتوانی پیمانکاران پروژههای توسعه نفت و گاز و لغو چند قرارداد با شرکتهای داخلی و خارجی فضا را برای خلع ید از خاتمالانبیاء آماده کرده است.
اسفند ماه سال گذشته نیز حمید عراقی، معاون وزیر نفت ایران از لغوتوافق بزرگترین قرارداد نفتی ایران با قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا خبر داد. فرمانده این قرارگاه ضمن تکذیب این خبر، دلیل عدم پیشرفت پروژه لولهگذاری انتقال گاز ایران به پاکستان را عدم تامین فایناس از سوی دولت عنوان کرد و گفت: «خاتمالانبیا برنامهای برای خروج از این پروژه و سایر پروژههای نفتی ندارد.»
رویارویی زنگنه با سپاه و تحریمها
رستم قاسمی هنگامی که در دولت احمدینژاد از قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء به وزارتخانه نفت رسید، اعلام کرد که قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء جایگزین غولهای نفتی در ایران خواهد شد. او همانزمان گفت: «سپاه به پروژههای کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان وارد نخواهد شد.»
Zangeneh
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران
در دوره هشت ساله دولت احمدینژاد، سپاه پاسداران به بزرگترین پیمانکار پروژههای دولتی تبدیل شد. اگرچه آمار دقیقی از حجم و ارزش پروژههایی که به سپاه پاسداران و دو قرارگاه خاتمالانبیاء و خاتمالاوصیاء واگذار شده است موجود نیست، اما وبسایت کلمه، دو سال قبل به نقل از معاون وقت وزیر نفت، ارزش قراردادهای نفتی واگذار شده به خاتمالانبیاء را ۲۵ میلیارد دلار اعلام کرد.
گزارش‌های کارشناسی نشان میدهند که ایران در بهترین حالت توان تامین ۵۰ میلیارد دلار از سرمایه مورد نیاز صنعت نفت را دارد و ۱۲۰ میلیارد دلار آن باید از طریق سرمایهگذاری خارجی تامین شود. وزارت نفت اعلام کرده است که برای تامین منابع مالی در قراردادهای نفتی تجدید نظر خواهد کرد.
اما برای اجرایی شدن این برنامهها، ایران در گام نخست باید از مانع تحریمهای بینالمللی عبور کند و توافق شکننده و موقت ژنو را به یک قرارداد با ثبات تبدیل کند و همزمان در داخل نیز پیمانکاران ناتوان را کنار بگذارد.
از این زاویه میتوان مدارای زنگنه با سپاه را هم به ناپایداری قرارداد ژنو نسبت داد و انتظار داشت هر چه که فضای بینالمللی برای بهبود روابط خارجی و کاهش تنشهای بینالمللی مهیاتر شود، روابط وزارت نفت و سپاه پاسداران هم تیرهتر و دستور لغو قراردادهای بیشتری صادر شود.
