دشواری‌های سازش اتمی و نمونه‌ای از مخالف‌خوانی
- توضیحات
- منتشر شده در سه شنبه, 01 بهمن 1392 22:58
علی افشاری
جواد کریمی قدوسی، در مسجد صاحب‌الزمان مشهد در جمع فعالان سیاسی سخنان مهمی درباره پرونده هسته‌ای و روند تصمیم‌گیری‌های قبلی و آتی بیان داشته است. او از اعضای جبهه پایداری و فراکسیون اصول‌گرایان مجلس است و به طیف اصول‌گرایان تندرو (لایه سپاهی) تعلق دارد.
قدوسی پیش از نمایندگی مردم مشهد در مجلس، فرماندهی بسیج خراسان رضوی را بر عهده داشت. سخنان او در مورد مسائل هسته‌ای جنبه‌های مختلفی دارد. بخشی نگاه انتقادی نسبت به عملکرد تیم مذاکره‌کننده است، بخشی دیگر، اخباری در خصوص نظرات رهبری و تغییر و تحولات صورت گرفته در مدیریت پرونده هسته‌ای را بازگو می‌کند.
قدوسی در انتقادی تند و گزنده مدعی است دولت روحانی با امضای توافقنامه شش ماهه ژنو، استقلال ۳۵ ساله ایران را بر باد داده است.
نکات مهم در سخنان وی را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد:
•توقف تولید سانتریفیوژهای نسل ۲ و ۳ و ۴
طبق ادعای قدوسی، عباس عراقچی دلیل تعهد ایران در اقدام مشترک ژنو را ناتوانی در ساخت این نوع سانتریفیوژ‌ها اعلام کرده و گفته، ما روغن ریخته را نذر امام‌زاده کردیم.
قدوسی در عین حال مدعی است، دانشمندان هسته‌ای گفته‌اند صد تا از این نوع سانتریفوژ‌ها را ساخته‌ایم.
•جاسوسی گسترده از فعالیت‌های هسته‌ای
جواد کریمی قدوسی
جواد کریمی قدوسی
قدوسی توافق را مورد حمله قرار می‌دهد که با گسترش حوزه بازرسی که حتی قطعه‌سازان سانتریفیوژ‌ها را در بر می‌گیرد، عملا باعث آگاهی بازرسان آژانس به صورت نا محدود و گسترده از جزئیات فعالیت‌های هسته‌ای ایران میشود.
وی بازرسان را متهم می‌کند که جاسوسان حرفهای هستند. بنا به نظر قدوسی جوهره موافقت‌نامه ژنو تجزیه قدرت منسجم هسته‌ای ایران است.
•تنظیم متن توافقنامه توسط آمریکا
قدوسی به نقل از علم‌الهدی می‌گوید جواد ظریف در جلسه با جامعه مدرسین اظهار داشته که پیش‌نویس متن توافقنامه توسط دولت آمریکا تنظیم شده است.
از دید رهبری و اصول‌گرایان تندرو، ماجراجویی در سیاست خارجی و تعقیب ملاحظات مربوط به بیداری اسلامی جنبه راهبردی دارد.
•تحویل فیلم‌ها از ابتدای ساخت فوردو و نطنز
طبق ادعای قدوسی قرار شده است که کلیه فیلم‌هایی که توسط دوربین‌ها از مراحل ساخت و راه اندازی فردو و نطنز گرفته شده در اختیار آژانس گذاشته شود.
•نفت در برابر غذا
قدوسی می‌گوید در پیوست‌هایی که در اختیار عموم قرار نگرفته، ایران پذیرفته که ۲۰ درصد فروش پول نفت به حسابی وارد شود تا هزینه مخارجی چون ارز دانشجویان، دارو و گندم از این طریق و با نظارت ۱+۵ انجام شود.
•دفاع از ورود غیر رسمی دلار و ریخت و پاش
قدوسی رسما از ورود غیر رسمی دلار دفاع می‌کند و می‌گوید تحریم‌های پتروشیمی در عمل اجرا نمی‌شدند و قطعات یدکی خودرو نیز از کشور‌های آسیای میانه وارد می‌شده است. تنها مشکل انتقال دلار بوده که به قول او «مگر همینجور دست روی دست گذاشتیم؟ با کشتی، با کامیون، با قطار، با هواپیما و با چمدان…. سخت است، ریخت و پاش هم دارد، اما نشدنی نیست.»
•نداشتن سقف زمانی برای قرارداد جامع
طبق ادعای قدوسی سقف زمانی قرار داد جامع مشخص نیست و مقامات مذاکره کننده به عدد دو رقمی راضی هستند. امری که به زعم وی می‌تواند تا مدت طولانی و نا معلومی فعالیت‌های هسته‌ای ایران را در سطح آزمایشگاهی قرار دهد.
قدوسی معتقد است اگر رهبری با انجام مذاکرات موافقت نمی‌کرد آنگاه مسئولیت همه مشکلات کشور بر دوش وی می‌افتاد و خامنه‌ای متهم ردیف اول کشور می‌شد.
•بر باد دادن استقلال ۳۵ ساله ایران در صد روز
قدوسی در انتقادی تند و گزنده مدعی است دولت روحانی با امضای توافقنامه شش ماهه ژنو، استقلال ۳۵ ساله ایران را بر باد داده است. دلایل وی تغییر ساختار فعالیت‌های هسته‌ای، هموار شدن فضا برای دنبال کردن مطالبات دیگر چون تضمین امنیت اسرائیل، کاهش برنامه‌های موشکی، تحویل برنامه هسته‌ای که ناشی از مقاومت مردم و تلاش دانشمندان و… هستند.
•نظرات متفاوت دولت در جلسه خصوصی
قدوسی مدعی است دولت روحانی در جلسات خصوصی گفته که نیازی به برنامه هسته‌ای نیست و ۶۴ سانتریفیوژ کافی است و امضا نشدن توافق موقت ژنو باعث به خطر افتادن انقلاب اسلامی میشود.
•نظر رهبری
قدوسی در این باره چنین توضیح می‌دهد: «در جلسه‌ای که ۳ – ۴ هفته‌ی قبل محضر رهبر معظم انقلاب تشکیل میشود، تیم مذاکره‌کننده و سران قوا هم بودند، آقا در آن جلسه می‌فرمایند که من فقیهم، ۳ مرتبه این متن را خوانده‌ام و از این متن تثبیت حق غنی‌سازی اورانیوم برای ملت ایران به دست نمی‌‌آید. علت این امر دو مطلب است، یکی شرایط میدانی است، دیگری عدم پافشاری تیم مذاکره کننده بر حفظ حقوق هسته‌ای است. ابهامات زیادی دارد، با نگرانی باید این مسیر را طی کرد، تیم مذاکره باید تقویت شود، دارای ضعف‌هایی هست. بعد از این جلسه، پرونده از دست وزارت امور خارجه گرفته شده و دوباره بر می‌‌گردد به جایگاهی که در دولت قبلی بود. یعنی شورای عالی امنیت ملی میشود از این به بعد تصمیم‌گیرنده برای ادامه‌ی مذاکرات در این قضایا.»
بررسی عمقی‌تر حرفهای قدوسی فرضیه‌ای را قوت می‌بخشد که برخورد رهبری با مصالحه هسته‌ای تاکتیکی و مصلحتی است و همچنین نمی‌خواهد روحانی و گفتمان وی از موفقیت در مذاکره هسته‌ای اعتباری در سیاست داخلی کسب نمایند.
•چرایی موافقت رهبری با مصالحه هسته‌ای
قدوسی می‌گوید بعد از انتخابات به طور طبیعی چون مردم به مذاکره رای داده بودند و رئیس جمهور خواهان انجام مذاکره بود، لذا رهبری با شروطی موافقت کرد. وی ماجرا را این چنین شرح می‌دهد: « آقا هم می‌گویند که مذاکره کنید اما این خط قرمز است؛ آب سنگین اراک، سانتریفیوژهای نوع دو و سه خط قرمز است، اکتشافات و تحقیقات خط قرمز است، اصل داوطلب بودن خط قرمز است. خط قرمز را مشخص می‌کنند و می‌فرمایند که از رهبری مایه نگذارید، از نقاط ضعف دشمن در مذاکره استفاده کنید، شما دستتان بالاست در منطقه و در داخل، ولی بدانید من اعتماد ندارم، امریکایی‌ها قابل اعتماد نیستند.»
قدوسی معتقد است اگر رهبری با انجام مذاکرات موافقت نمی‌کرد آنگاه مسئولیت همه مشکلات کشور بر دوش وی می‌افتاد و خامنه‌ای متهم ردیف اول کشور می‌شد.
•نامه انتقادی ولایتی، شمخانی، صالحی و باقری به رهبری
قدوسی مدعی است ولایتی، شمخانی، صالحی، حسین‌تاش (از اعضاء شورای امنیت ملی) و باقری معاون جلیلی در دبیری شورای امنیت ملی طی نامه‌ای به رهبری موضعی انتقادی نسبت به توافقنامه موقت ژنو اتخاذ کرده و آن را در تعارض با استقلال کشور دانسته‌اند.
قدوسی در جایی دیگر نیز به قول از صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید کارشناسان سازمان را در جلسات فنی با ۱+۵ راه نداده بودند. وی همچنین اظهار داشته است خامنه‌ای در پاسخ گفته ایراد توافقنامه این است که انجام هر گامی منوط به پذیرش آمریکا شده است.
رهبری و نیرو‌های همسو با وی می‌خواهند موقعیت خود در رویکرد سیاست خارجی خصمانه را حفظ کرده و بدون اینکه مسئولیتی در روند مذاکرات کنونی تقبل کنند، از مزایای آن استفاده کرده و در عین حال مشکلات را بر دوش دولت یازدهم بیاندازند.
•دفاع از غنی سازی ۶۰ درصدی
قدوسی از آمادگی مجلس برای جلوگیری از توقف غنی سازی اورانیوم در قالب ارتقاء سطح غنی‌سازی به ۶۰ درصد خبر داد. از نظر او حفظ طولانی مدت ماهواره‌های ایرانی در فضا و صرفه‌جویی در تامین سوخت حمل و نقل دریایی نیازمند اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا است.
تحلیل سخنان قدوسی
صحت و اعتبار حرفهای قدوسی معلوم نیست. جریان سیاسی متبوع وی سابقه طولانی در بیان حرفهای خلاف واقع دارند. اما با توجه به حضور او در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و دسترسی به اخبار محرمانه، سخنان او می‌تواند گمانه قابل اعتنایی برای بررسی بحث‌های درونی و اختلاف نظر‌ها در بلوک قدرت باشد.
سخنان قدوسی با مذاکرات مخفی با امریکا پیش از پیروزی روحانی در انتخابات ریاست جمهوری تطبیق نمی‌کند. تصمیم به مصالحه قبل از ریاست جمهوری روحانی از سوی رهبری گرفته شده بود. بررسی عمقی‌تر، فرضیه‌ای را قوت می‌بخشد که برخورد رهبری با مصالحه هسته‌ای تاکتیکی و مصلحتی است و همچنین نمی‌خواهد روحانی و گفتمان وی از موفقیت در مذاکره هسته‌ای اعتباری در سیاست داخلی کسب نمایند.
لذا فضاسازی‌های لازم از همین الان دارد صورت می‌گیرد تا پس از پایان ماموریت دولت و بر طرف شدن خطرات تداوم ستیزه‌جویی هسته‌ای، حملات سنگینی به دولت و مذاکره کنندگان هسته‌ای صورت بگیرد. اتهام نقض استقلال پرونده سنگینی است که از همین الان دارد برای دولت یازدهم ساخته میشود.
رویکرد حکومت به مصالحه هسته‌ای فرایندی پیچیده است و انتشار سخنانی شبیه قدوسی می‌تواند در کشف پازل “نرمش قهرمانانه” مفید واقع شود.
هدف از این حملات، اعتبار زدایی از آنها و تکرار اتهام وابستگی و نفی استقلال است. رهبری و نیرو‌های همسو با وی می‌خواهند موقعیت خود در رویکرد سیاست خارجی خصمانه را حفظ کرده و بدون اینکه مسئولیتی در روند مذاکرات کنونی تقبل کنند، از مزایای آن استفاده کرده و در عین حال مشکلات را بر دوش دولت یازدهم بیاندازند و اجازه ندهند تا در قامت یک برنده از بحران هسته‌ای بیرون بیاید. توصیه خامنه‌ای به حسن روحانی و مذاکره‌کنندگان مبنی بر خرج نکردن از وی در این راستا قابل تحلیل است.
این رویکرد، دشواری در رسیدن به توافق جامع را نشان می‌دهد که دولت روحانی کار سختی در راضی‌سازی رهبری به تداوم روند موجود در مذاکرات هسته‌ای دارد. از دید رهبری و اصول‌گرایان تندرو ماجراجویی در سیاست خارجی و تعقیب ملاحظات مربوط به بیداری اسلامی جنبه راهبردی دارد.
توافقنامه موقت امری مقطعی است که با دور کردن مناقشه از نقطه جوش و کاهش تنش‌ها در کشور فرصت بازسازی و تجدید قوا به حکومت می‌دهد. اما در توافقنامه جامع که درازمدت است آنها زیر بار تعهدات کنونی نمی‌روند. در این صورت موازنه قوا بین نگاه راهبردی روحانی و نگاه تاکتیکی خامنه‌ای در مصالحه هسته‌ای تعیین کننده خواهد بود.
در این میان رقابت‌های جناحی نیز تاثیر مخرب خود را دارد. نامه ولایتی و صالحی و شمخانی اگر صحت داشته باشد، نشانگر گسترش منازعات جناحی است. شمخانی و صالحی منصوبان روحانی و عضو دولت یازدهم هستند، اما نامه‌نگاری آنها به رهبری گویای اختلاف نظر آنها با رئیس دولت است.
از آنجایی که ولایتی در ایام تبلیغات انتخاباتی، رویکردی مشابه حسن روحانی در حل و فصل بحران هسته‌ای داشت، نارضایتی او نیز می‌تواند ناشی از این باشد که نقشی در روند مذاکرات نداشته است.
رویکرد حکومت به مصالحه هسته‌ای فرایندی پیچیده است و انتشار سخنانی شبیه قدوسی می‌تواند در کشف پازل “نرمش قهرمانانه” مفید واقع شود.
