اعتراض معلمان ایران؛ بن‌بست‌های یک نظام پر هزینه
- توضیحات
- منتشر شده در یکشنبه, 12 بهمن 1393 17:23
آذوح: علی‌اصغر رمضانپور روزنامه‌نگار
مقام‌های دولت ایران، در واکنشی آشکار به اعتراض معلمان، با استفاده از منابع صندوق فرهنگیان برای حل مشکلات معیشتی معلمان موافقت کرده و از افزایش بودجه آموزش و پرورش سخن گفته‌اند.
علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش در کنگره سراسری انجمن اسلامی معلمان ایران خواهان افزایش بودجه آموزش و پرورش شده و در انتقاد از نوع تخصیص بودجه به آموزش و پرورش گفته است: "سازمان برنامه و بودجه و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور وقتی اعتبارات را چاپ می‌کند باز هم هزینه آموزش و پرورش جزو اعتبارات کمتر تلقی می‌شود و عملا هم همین طور است. به همین دلیل همیشه آموزش و پرورش با کسری مواجه می‌شود."
همزمان اکبر هاشمی رفسنجانی رییس مجمع تشخیص مصلحت در پیامی به کنگره معلمان از بیداری سیاسی معلمان تقدیر کرده و گفته است "این قشر عزیز و زحمتکش علیرغم ناملایمات معیشتی، هیچ‌وقت در تفکرات علمی و سیاسی خویش راکد نبوده‌اند."
در واکنشی دیگر، آقای فانی در گفت و گویی با روزنامه ایران که روز شنبه یازده بهمن منتشر شده است با استفاده از منابع صندوق ذخیره فرهنگیان برای معلمان پیش از مرحله بازنشستگی موافقت کرده است.
استفاده از منابع صندوق ذخیره فرهنگیان برای کمک به معلمان شاغل، یکی از درخواست های معلمان معترض بود.
پیش از این خبرگزاری‌های ایران گزارش داده بودند که در روز های سه شنبه و چهارشنبه، ۳۰ دی ماه و اول بهمن، معلمان معترض در شهرهای مختلف در اعتراض به کمبود دستمزد و آنچه عدم افزایش متناسب بودجه آموزش و پروش در بودجه کشور خوانده‌اند از رفتن به سر کلاس‌ها خودداری و در تجمع‌های اعتراضی شرکت کردند.
وزیر آموزش و پرورش ایران
در ایران بیش از ۱ میلیون معلم، کارِ آموزش نزدیک به ۱۲ و نیم میلیون دانش آموز را بر عهده دارند.
دولت ایران می گوید با ۲۱ درصد افزایش نسبت به بودجه سال پیش، بودجه آموزش و پرورش را به ۲۳ هزار میلیارد تومان رسانده است که به گفته علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش، نزدیک به ۹۸ و نیم درصد آن صرف حقوق معلمان و کارمندان می شود.
پایان سکوت اصلاح طلبان
انجمن اسلامی معلمان ایران که مهم ترین تشکل نزدیک به اصلاح طلبان در آموزش و پرورش تلقی می شود اگرچه همچنان به صراحت از ضرورت افزایش دستمزد معلمان سخن نگفته اما به سکوت نسبی دو هفته اخیر خود در برابر اعتراض معلمان پایان داده است.
در قطعنامه پایانی کنگره که روز پنجشنبه ۹ بهمن برگزار شد، آمده است: "شان ، منزلت، جایگاه اجتماعی و معیشت معلمان در تراز این قشر انسان ساز نیست. تبعیض‌های ناروا همچنان ادامه دارد و فضای امنیتی برفضای فرهنگی مسلط است. استقلال آموزش و پرورش ازسوی نهادهای غیر مسوول تهدید می‌شود. بسیاری از بخش‌ها ناهمسو با سیاست‌های دولت جدید در حال فعالیتند و در یک کلام آموزش و پرورش در اولویت نیست."
اصولگرایان معترض
حسین نقوی حسینی
چهار روز پس از اعتراض معلمان، حسین نقوی حسینی، نماینده نزدیک به تندروهای مجلس، گفت فراکسیون فرهنگیان مجلس خواهان تشکیل جلسه‌ای با علی لاریجانی رییس مجلس شده است تا اعتراض خود به افزایش ناکافی بودجه آموزش و پرورش را اعلام کند.
آقای نقوی گفت: "در صورتی که بودجه آموزش وپرورش برای سال آتی نیزاین‌گونه تخصیص یابد به طور حتم رفاه حال فرهنگیان را شاهد نخواهیم بود و با توجه به اینکه سطح حقوق فرهنگیان پایین بوده ۱۴درصد رشد حقوق کارمندی هم تاثیر زیادی برحقوق این افراد ندارد."
روز سه شنبه هفتم بهمن نیز کمیسیون آموزش مجلس گفت که از توضیحات وزیر آموزش و پرورش قانع نشده است.
عطاالله سلطانی صبور، نماینده اصولگرای عضو کمیسیون آموزش، با انتقاد ازدولت برای بودجه پيشنهادی وزارت آموزش وپرورش گفته است: "وزارت بهداشت در يك برنامه سنجيده حقوق پزشكان روستايي را از۵/۲ ميليون تا ۱۴ ميليون تومان افزايش داده وحقوق پرستاران را تا يك ميليون و ۸۰۰ هزارتومان ارتقا داده است اما در مقابل شاهديم كه يك معلم با سابقه تنها يک ميليون و ۶۰۰ هزارتومان حقوق دريافت می‌كند و اين تبعيض درحق آموزش و پرورش، نگران‌كننده است."
برخلاف اصولگرایان، سیاستمداران اصلاح‌طلب ترجیح داده‌اند با احتیاط بیشتری با اعتراض‌ها روبه رو شوند.
انجمن اسلامی معلمان ایران که تشکل نزدیک به اصلاح طلبان است، در یادداشتی در سایت خود و در واکنش به اعتراض‌های نمایندگان اصولگرا، این گونه "درخواست‌های غیر قابل اجرای نمایندگان" را ناشی از تمایل آنها برای استفاده سیاسی و جلب رای دهندگان حوزه انتخابی خود دانسته است.
گستردگی اعتراض و واکنش اولیه دولت
کانون صنفی معلمان ایران که از جمله سخنگویان معلمان معترض است، در توصیف ابعاد اعتراض معلمان از وقوع اعتصاب و اعتراض در ۱۲ منطقه از مناطق آموزش و پرورش تهران و شهرستان های استان تهران نواحی رباط کریم، شهریار و شهر قدس ملارد،ورامین وپاکدشت، رودهن و بومهن و استانهای اصفهان، گیلان، شیراز، همدان، لرستان،خراسان، سیستان وبلوچستان، خوزستان(به خصوص شهر خرمشهر) کردستان،آذربایجان، یزد و کرمان وسمنان خبر داده است.
عکس از تجمع اخیر معلم‌ها در مریوان
بنا بر نوشته سایت کانون صنفی معلمان ایران "در دبیرستان های پسرانه و درشهرهای کوچک استان‌ها و مناطق محروم‌تر تحصن با جدیت بیشتری مورد حمایت قرارگرفت."
همچنین این سایت می نویسد: " در برخی از نواحی نیز گزارش هایی مبنی بربرخوردهای توهین آمیز و ارعاب مدیران مدارس و احضار و تهدید برخی از همکاران از سوی حراست نواحی رسیده است. از جمله درشهرستان های رباط کریم اسلام شهر وشهرقدس."
شیرزاد عبداللهی، کارشناس آموزش و پرورش، كه این تحولات را از نزدیک دنبال کرده، به سایت بیبیسی فارسی گفته است: "دولت بااین مساله برخورد کج دار و مریزی کرده است و ضمن این که از برخورد شدید با معترضان پرهیز کرده به آنان وعده افزایش بودجه نداده است."
آقای عبداللهی می‌گوید: "آقای روحانی پیش از این هم وعده‌ای برای افزایش حقوق معلمان نداده و هر گونه افزایش بودجه آموزش و پرورش بدون بهتر شدن شرایط اقتصادی کشور را ظاهر سازی خوانده است."
آقای عبداللهی می گوید اعتراض در آغاز از کردستان شروع شد و به تدریج و به طور پراکنده در سطح کشور گسترش یافت.
او همچنین به همراهی بخش‌هایی از چهره های نزدیک به اصولگرایان ذی نفوذ در مجلس با اعتراضات و انتقاد از وزیر آموزش و پرورش به عنوان نشانه‌ای از استفاده جناح‌های سیاسی مخالف دولت از این اعتراض‌ها برای افزایش فشار بر دولت یاد می‌کند.
در عین حال سخنگویان معلمان معترض در سایت های حامی اعتراض، هر گونه وابستگی معلمان به جناح های سیاسی را رد کرده‌اند.
این سخنگویان به افزایش بودجه بخش بهداشت و افزایش حقوق پرستاران به عنوان نمونه‌ای از احتمال موثر بودن این گونه اعتراض‌ها و دستيابی به خواسته‌های صنفی اشاره می کنند.
خواسته‌های صنفی که در ماه های اخیر به طور مکرر و در قالب نامه هایی از سراسر کشور خطاب به وزیر آموزش و پرورش و رییس جمهوری ارسال شده است.
سخنگویان معلمان معترض می‌گویند وزارت آموزش و پرورش به این اعتراض های گفتاری و نوشتاری بی اعتنا بوده و تنها راه وادار کردن مقام‌ها به توجه به این اعتراض‌ها اعتصاب و تجمع‌های اعتراضی است.
گروهی از معلمان نیز با اعتصاب به دلیل لطمه‌ای که به دانش آموزان می‌زند مخالفت کرده‌اند. بیشتر معترضین معلمان مرد هستند و معلمین زن که بیش از نیمی از معلمین ایران را تشکیل می‌دهند حضور کمتری در اعتراض‌ها داشته‌اند.
بن بستهای نظام آموزش و پرورش
بنا بر آمار بانک جهانی ایران در شمار کشورهایی است که از سرمایه گذاری بالایی در آموزش برخوردار است.
تجمع معلم‌ها در مریوان
در فاصله سال‌های ۲۱۰ تا ۲۰۱۲ در حدود ۱۶ درصد از هزینه‌های عمومی دولت مربوط به آموزش بوده است. بنا بر گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، آموزش و پرورش بیش از ۹ درصد بودجه عمومی دولت را در بودجه پیشنهادی سال ۹۴ به خود اختصاص می‌دهد.
مقام‌های آموزش و پرورش می‌گویند فقط در فاصله سال های ۸۸ تا ۹۰ در حدود صد هزار نفر به معلمان کشور افزوده شده است و در حال حاضر آموزش و پرورش با نزدیک به ۱۲۰ هزار معلم مازاد روبه روست و بنا بر برنامه تا چند سال آینده باید ۲۵۰ هزار معلم را از کار برکنار کند.
مقام های آموزش و پرورش از جلب مشارکت نهادهای دیگر و بخش خصوصی در آموزش و پرورش و افزایش مدارس خصوصی ( غیر انتفاعی) سخن گفته اند. اما انتقادها و نگرانی های زیادی در برابر این مسیر از سوی کارشناسان مطرح شده است. منتقدان اصولگرای دولت در مجلس، به ویژه بر الزام بر رایگان ماندن آموزش و پرورش بر اساس قانون اساسی تاکید می کنند.
مقام های آموزش و پرورش شرایط سخت معیشتی معلمان را انکار نمی کنند و حتی بر پیامدهای ان در افت کیفیت آموزش تاکید می کنند.
آقای فانی گفته است: "امروز معلمان مابه دلیل مشکلات معیشتی که دارنداز انگیزه لازم برخوردار نیستند و زمانی که معلم انگیزه لازم را نداشته باشد نمی‌تواند نقش اصلی خودرا در فرآیند تعلیم و تربیت ایفا کند."
اوهمچنین گفته است امکان اداره اموزش وپرورش فقط با اتکای بودجه دولتی وجودندارد.
راه حل آسان وجود ندارد
کارشناسان آموزش و پرورش در ایران می گویند مشکلات معیشتی معلمان فقط بخشی از مشکلات فراگیری است که آموزش و پرورش ایران با آن روبه روست.
به عقیده این ناظران حتی اندیشه خصوصی سازی نیز به خودی خود و بدون تغییر اساسی در سیاست ها و ساختار قابل اجرا نیست.
آنان می گویند کاهش هزینه آموزش و پرورش و افزودن بر کیفیت بدون حذف بسیاری از درس‌ها و فعالیت‌ها که نه بر اساس نیازهای اولیه آموزشی بلکه به دلیل اهداف سیاسی و عقیدتی بر آموزش و پرورش افزوده شده است امکان پذیر نیست.
منتقدانی مانند آقای عبداللهی می گویند آموزش و پرورش نمی‌تواند همه حق گزینش و تعیین همه سیاست‌هاو اعمال خواست‌های حکومتی را در اختیار خود نگه دارد و از بخش خصوصی انتظار داشته باشد هزینه آن را بپردازد.
با وجود این منتقدان می گویند باید از برخورد های عوام پسندانه و دادن وعده های نشدنی پرهیز کرد و توجه داشت که هیچ راه حل فوری و آسانی برای برداشتن بن بست ها در نظام آموزشی ایران وجود ندارد
