خط سیر معامله هسته‌ای: از عمان تا وین
- توضیحات
- منتشر شده در چهارشنبه, 10 تیر 1394 02:31
آذوح: وال‌ستریت جورنال در گزارشی به معامله پنهانی جمهوری اسلامی با ایالات متحده از سال ۱۳۸۸ تا کنون اشاره می‌کند که با واسطه‌گری سلطان‌نشین عمان آغاز و به تفاهم اولیه ۱+۵ با ایران منتهی شد.
چند ماه پس از انتخابات ۱۳۸۸جمهوری اسلامی از طریق عمان، فهرستی از خواسته‌هایش را به دولت آمریکا که می‌خواست حسن نیت خود را ثابت کند ارائه داد. این اتفاق در اواخر ۲۰۰۹ میلادی افتاد، یعنی درست زمانی که «جنبش سبز» به نقطه‌ای حساس رسیده بود و بسیاری از فعالان جنبش سبز، منتظر حمایت اوباما از جنبش اعتراضی بودند.
جی سالامان، گزارش‌گر وال‌ستریت جورنال می‌نویسد که خواسته‌های جمهوری اسلامی، آزادی تعدادی از زندانی‌هایش در غرب، افزایش تعداد ویزا برای دانشجویان ایرانی و محدود کرد گروه‌های اپوزیسیون و بردن‌شان به لیست سیاه بوده است.
بررسی‌های خودنویس نشان می‌دهد که در سال‌های بعد از این اتفاق، فعالیت گروهی از طرفداران برقراری رابطه میان ایران و آمریکا با جمع‌آوری امضا علیه خروج سازمان مجاهدین خلق از فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت خارجه‌ی آمریکا همراه بوده است. بعضی از امضا کنندگان، اعضای نایاک بودند.
دولت آمریکا، بعضی از خواسته‌های جمهوری اسلامی را قبول کرد، از جمله آزادی دو قاچاقچی اسلحه و یک دیپلمات بازنشسته و نهایتا یک دانشمند شناخته شده که به خاطر صادرات غیر قانونی به ایران محکوم شده بود.
وال‌ستریت جورنال با اشاره به نقش بزرگ عمان، می‌نویسد که همین نشانه‌های حسن تفاهم مایه‌ی شکل‌گیری روند فعلی گفتگوهای هسته‌ای شد. با این حساب، بخش عمده‌ای از این تلاش‌ها نه در دوره‌ی روحانی، که در دوره‌ی ریاست جمهوری احمدی‌نژاد انجام گرفته است.
وال‌ستریت جورنال همچنین می‌نویسد که این کار در کنار تحریم‌های سخت‌گیرانه توانست تعادل جدیدی برقرار کند و ایران را به پای میز مذاکره بکشاند.
برخی معتقدند که این معامله می‌تواند منتهی به تغییر رفتاری جمهوری اسلامی شود، اما گروهی نیز آن‌را تنها اقدامی برای توقف موقت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی در مقابل رها شدن از بند تحریم و آزاد شدن نزدیک به ۱۵۰ میلیارد دلار از دارایی‌های «منجمد» شده‌ی ایران ارزیابی می‌کنند.
جمهوری اسلامی از ۱۳۸۸، تعدادی از آمریکایی‌ها از جمله سه کوهنورد را تبدیل به گروگان‌های خود کرد و آزادی این سه بدون تبادل زندانی میسر نشد، از جمله امیرحسین صیرفی که با کمک آمریکایی‌ها خیلی سریع آزاد و در ۴۸ ساعت سوار هواپیما به سوی مقصد شد. و یا شهرزاد میرقلی‌خان که ابزارهای مشاهده در تاریکی را از طریق اروپا به ایران فرستاده بود و به تحمل ۵ سال زندان محکوم شده بود، که از طریق عمان به ایران بازگشت. فراهم شدن امکان بازگشت نصرت‌الله تاجیک، یک سفیر سابق جمهوری اسلامی به ایران که در انگلستان عملا در حبس خانگی بود از آن جمله است. ایالات متحده می‌خواست او را برای محاکمه به آمریکا بکشاند، ولی نهایتا او نیز به ایران بازگشت. دکتر عطاردی، استاد دانشگاه شریف هم که در فرودگاه لس‌آنجلس توقیف و به خاطر ارسال تجهیزات غیر قانونی محکوم شده بود، به همین روش به جای ماندگاری در بند، راهی ایران شد.
ایالات متحده از سوی دیگر گروه جندالله که در نزدیکی مرز ایران و پاکستان مستقر بود را به فهرست سازمان‌های تروریستی افزود، اما در مورد گروه‌های «تندر» و «مجاهدین خلق» مطابق خواست جمهوری اسلامی عمل نکرد.
آیت‌الله خامنه‌ای، هفته‌ی پیش به نقش یک رابط اشاره کرد، که توانسته در همین زمینه موثر واقع شود. این رابط، عمان بوده است.
